میریزد اشک غربت ازهر دوچشم مهمان
دیوارودر گرفته امشب سرم به دامان
هر سو اگر ببارد سنگ جفا وکینه
من میزنم حسین جان سنگ تو را به سینه
از چشم ماه کوفه ریزد ستاره امشب
بر غربتم بگرید دارالعماره امشب
جانانه ام کجایی جانم رسیده برلب
هنگام کوچه گردی هستم به یاد زینب
تا شد دلم پر از خون من یادلاله کردم
چون تازیانه دیدم یاد سه ساله کردم
کوفه دلش لبالب ازکینه ی تو باشد
صحبت زسم اسب واز سینه ی توباشد
سربسته گویم امشب ای بر شبم ستاره
از گوش دخترانت واکن تو گوشواره
ماندم چسان بگویم امشب چها شنیدم
بر دست اهل کوفه تیر سه شعبه دیدم

السلام علیکم یا اهل بیت النبوه

السلام علیکم یا اهل بیت النبوة

برگزاری مراسم شهادت حضرت امام محمد باقر علیه السلام در

حرم مطهر حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام

با مداحی برادر جواد حسن زاده

مکان:حرم مطهر- صحن غدیر- رواق غدیر

زمان:شب جمعه- ساعت 23:30

از عموم برادران و خواهران دعوت میشود در این مراسم نورانی شرکت فرمایند

شعر شهادت اما باقر علیه السلام

تنها تر ین غر یب  دیار  مد ینه  بود
او مرد علم و زهد و وقار و سکینه بود
صد باب علم از کلماتش گشوده شد
در بین عالمان به  خدا بی قرینه بود
این خا نواده  نسل نجات و هدایتند
او نا خدای پنجمی  این  سفینه  بود
نا ن آور  همیشة  هر  کو دک  یتیم
بر شانه های خستة او جای پینه  بود
آتش گرفته باغ  دلش  از  شراره ای
سهم  امام  خستة  ما  زهر  کینه بود
همواره آسمان دلش رنگ لاله داشت
هفتاد و چند داغ  شقایق به سینه بود
دشت نگاه  او پُرِ گلهای اشک  بود
یاد آور حکایت  سقا و مشک  بود

السلام علیک یا باقرالعلوم

یا باقر از فرط غمت افسرده گشتیم
از غصه جانسوز تو پژمرده گشتیم
هر شیعه در دل حجله داغ تو بسته
سنگینى داغت دل ما را شکسته
سوز دلت از سینه ات بار سفر ساخت
در سینه ما رفت و ما را دیده‏تر ساخت
پنجم امام و هفتمین معصوم هستى
جانم فدایت پس چرا مسموم هستى
اى صبر مطلق، گشته‏اى بى تاب از چه؟
اى کشتى عدل خدا، گرداب از چه؟
جسم شریفت از چه کم کم آب گشته
بنگر که صادق از غمت بى تاب گشته
تو یادگار آخرینِ کربلایى
تو داغدار و دل غمینِ کربلایى
تفسیر دشت کربلا در سینه توست
دلها گرفتار غم دیرینه توست
با رفتنت دیگر تو آسوده ز دردى
داغ یتیمى را به صادق هدیه کردى
تاریکى صحن تو بر غربت گواه است
شمعى ندارد قبر تو بى بارگاه است
اى کاش بر قبرت حرم سازیم امامم
بر گنبدش پرچم بیافرازیم امامم
آییم پابوس و تو را زوّار گردیم
ما بى کسان هم لایق دیدار گردیم

 

شاعر :جواد حیدری

اذا زلزلت الارض

اذا زلزلت الارض ، زمین محشر عظماست ! اذا زلزلت الارض ، زمین محشر عظماست چه شوریست چه غوغاست،از این حال زمین لرزه به دلهاست نه پستی نه بلندی و نه دریاست رسیدست همان روز قیامت ، همان لحظه موعود که فرمود خدا زود رسد زود... خلائق همه در حال فرارند، و بی تاب و قرارند آرام ندارند و این روز همان روز حساب است همان روز سوال است و جواب است که مردم همه اینگونه پریشند نه در فکر پسر یا پدر و مادر و فرزند همه در پی خویشند و مردم همگی مست ، همه بی خود و مدهوش که ناگاه رسید از سوی حق نغمه چاووش: الا اهل قیامت همه ساکت و سرها همه پایین و ای جمله خلائق همه خاموش ! شده گوش سراسر همه عرصه محشر پر از آیه کوثر،ملائک همه در شور غزل خوان همه سرمست شمیم گل حیدر،گل یاس پیمبر چه حالیست ، خبر چیست مگر کیست قدم رنجه نمودست به محشر یگانه گوهر حضرت داور، الله اکبر ... یا حضرت زهرا ، صدیقه اطهر... ملائک همگی بال گشودند و فرش قدم مادر سادات نمودند آری خبر این است ، امید همه آمد جبریل صدا زد که خلائق انگیزه خلق دو جهان فاطمه آمد و مبهوت جلالش همه ناس ، پیچید به محشر همه جا عطر گل یاس زهراست و آن وعده شیرین شفاعت،بر چشم ترش اشک نشستست چو الماس بر دست کبودش ، اسباب شفاعت همان دست جدا از تن عباس و زهرا شده گریان اباالفضل،هم گریه کن و نوحه سرای غم چشمان اباالفضل مردم همه ساکت همه مبهوت ، و حیران اباالفضل کین فاطمه ابر کرم و رحمت و عشق است کز او شده جاری به لب خشک زمین بارش باران اباالفضل ناگاه همه از دهن یاس شنیدند ، الله قسم میدهمت جان اباالفضل سوگند تو را حق دو دستان اباالفضل بر فاطمه ات بار الها تو ببخشا ، هر کس که زده دست به دامان اباالفضل و یاران اباالفضل ، همه مات از آن هیبت عباس انگار نه انگار که این روز حساب است یک بار دگر روضه و گریه ، یک بار دگر سینه زنی غربت عباس زهراست کند نوحه سرایی ، آری شده برپا به قیامت یک بار دگر هیئت عباس عباس همانی که قتیل و العبرات است هر قطره مشکش،آبی ز حیات است شرمنده ز شرمندگی اش آب فرات است با گریه زهرا ، دیدند ملائک همگی اشک خدا ریخت وبا نام اباالفضل و دستان شفیعش،ترس از جگر اهل ولا ریخت ناگاه در آن حال پریشان دل مادر سادات آمد ز سوی حضرت معبود ندایی که زهرا تو همه کاره مایی تا باز به چشم همه خصم رود خار تا باز ببینند همه وعده دادار تا کور شود هر که به دنیا ز حسد کرد حق تو و فرزند تو را ضایع و انکار بخشم به تو هر کس که تو فاطمه گویی ای شیر زن حیدر کرار... شعر از شاعر اهل بیت محمد ناصری

برگزاری مراسم هیات ریحانة النبی (ص) در

حرم مطهر حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام

مناجات               مداحی                سینه زنی

با مداحی برادر جواد حسن زاده

مکان:حرم مطهر رضوی - صحن غدیر -رواق غدیر

زمان: هر هفته - شبهای جمعه -ساعت 23:30

از برادران و خواهران دعوت میشود در این مراسم نورانی شرکت فرمایند

زندگینامه امام محمد باقر علیه السلام

شناسنامهء مبارک امام محمد باقر ( ع )

نام مبارک : محمد ( ع )

کنیهء شریف : ابوجعفر

 لقب مبارک : باقر العلوم ، شاکر ، هادى ، امین ، شبیه

نام پدر بزرگوار : على بن الحسین ( ع )

نام مبارک مادر : فاطمه بنت الحسن ( ع )

تاریخ ولادت : 3 صفر سال 57 هجرى

سال شروع امامت : 95 ه‍ . ق

سن شروع امامت : 36

مدت امامت : 19 سال

مدت عمر مبارک : 57 سال

تاریخ شهادت : هفتم ذى الحجه سال 114 ه‍ . ق

علت شهادت : نوشیدن زهر / به تحریک هشام

همسر : أم فروه دختر قاسم بن محمد بن ابى بکر

 محل دفن : بقیع

تعداد فرزندان : 5 پسر و 2 دختر 

 مولود مسعود در سوم ماه صفر به سال 57 هجرى ، در خاندان علم و فضیلت و دودمان عبادت و زهادت ، نوزادى چشم به جهان گشود که جهان را با علم و دانش و فضل و فضیلت خود ، روشن و منور ساخت او امام باقر شکافندهء علوم و معارف الهى از نسل پاک پیامبر عالیقدر اسلام بود . او در خانه اى چشم به جهان گشود که بهترین ، مقدس ترین ، پاک ترین خاندان مدینه بلکه مقدس ترین خاندان تمام نقاط معمورهء آن روز و امروز جهان اسلام بود . مادرش " فاطمه " ( علیه السلام ) مکناة به ام عبد الله یا " أم الحسن " زن پارسا و بسیار عفیف دختر ارجمند امام حسن مجتبى ( علیه السلام ) بود که با پسر عموى خود امام زین العابدین وصلت کرده بود از اینرو ، او نخستین کسى است که هم از نظر پدر و هم از نظر مادر ، تبار به رسول خدا ( صلى الله علیه وآله ) و فاطمه اطهر ( س ) مى رساند - به اصطلاح هم نبوى بود و هم علوى ، و هم فاطمى بود - و هم حسنى و هم حسینى ( علیها السلام ) . او درست چهار سال پیش از واقعهء عاشورا متولد گردید و در حادثهء کربلا ، همراه پدر و مادرش ، مرارت اسارت را در ایام کودکى چشید و صحنه‌هایى از حوادث کربلا و دوران اسارت را به خاطر مى آورد و آنروزهاى تاریک ، همانند زنجیره‌هایى از جلو چشمش ، عبور مى کرد و روزى نبود که تداعى نشود . نام گرامى اش " محمد " و کنیه اش " ابوجعفر " و داراى القابى مى باشد : باقرالعلم ، شاکر ، هادى ، امین ، شبیه . ولى مشهورترین آنها همان " باقر العلم " مى باشد و علت نام گزارى او ، فرو رفتن او در علوم و شکافنده‌گى او نسبت به معارف و تعمق او در دانشهاى روز بود . پدر بزرگوارش زین العابدین و سید ساجدین حضرت على بن الحسین ( علیه السلام ) زینت عبادت ورزان وفخر عارفان و شرف عابدان و سرور سالکان راه خدا مى باشد .. امام باقر ( علیه السلام ) و عصر زندگى او عصر زندگى او مقارن با اوائل قرن دوم هجرى و مصادف با ضعف وفتور حکومت أموى ، و مقارن با اوان نشاط و روى کار آمدن زمامداران عباسى و عصر تحکیم موقعیت حکومتى عباسیان بود . در این عصر ، فتوحات اسلامى گسترش مى یافت و ملل مختلف و اقوام متعدد به حوزه ء اسلامى رو مى آوردند و افرادى از مراکز اسلامى ( مکه و مدینه ) به مناطق مختلف مفتوحه مانند : ایران ، عراق ، مصر ، فلسطین ، هندوستان ، آذربایجان اعزام مى شدند مدارس قرآنى و مکاتب کلامى را در این مناطق باز مى گشودند در میان این جمع افرادى مانند : عطاء بن ابى ریاح ، طاووس بن کیسان ، جابر بن یزید جعفى ، محمد بن مسلم ، ابوخالد کابلى و جمعى دیگر از افاضل یاران و اصحاب دیده مى شوند . با توسعه و گسترش فتوحات اسلامى به علت فاصلهء زمانى از عصر رسالت ، مردم تشنهء فراگیرى معارف اسلامى ، از سرچشمه‌هاى زلال آن بودند . مراجعات مکرر مردم به قرآن و فقه ، روز به روز شدت و سرعت مىگرفت . از اینرو تابعان ، و تابعان تابعان از مرکز خلافت به شهرها و مناطق دور دست انتقال مى یافتند با پدید آمدن این انتقالات ، حرکتهاى سیاسى وموضع گیریهاى کلامى و فرهنگى نیز در گوشه و کنار مطرح مى گردید ریشه یا بى‌جدالهاى فکرى و تلقینات سیاسى که حکومت بنى امیه وبنى مروان جهت توجیه اعمال ستمگرانه ى خود مطرح مى ساختند : مانند : تجویز ارتکاب گناهان کبیره و توبهء گناهکار خلود یا عدم خلود در آتش . . . مورد توجه و پرسش قرار مى گرفت آنان در پى  توجیه شرعى خونریزیهاى بى امان حجاج بن یوسف ثقفى و میخوارگى و هرزگى یزید بن معاویه ، وولید بن مروان ، و یزید بن عبد الملک که اوالأمر معرفى شده بودند مسائل مختلفى را مطرح مى ساختند مانند : مسألة جبر و اختیار و سرنوشت مرتکبین گناهان کبیره وصغیره ، مخلد بودن آنان در آتش یا عدم آن ، قبولى توبه یا عدم پذیرش آن ، مسئلهء عدل و ظلم و مطرح شدن مسألة " منزلة بین المنزلتین " وتأویل گران آیات الهى در خصوص آیات مربوطه موجى از ناآرامى و اضطراب و تشویش فکرى را بوجود آورده بودند . پیروان مکاتب اشعرى ومعتزلى ، قدرى ، جبرى ، خوارج ، شعوبیه در تکاپو و تلاش بودند مکاتبى که اغلب محصول تصادمات سیاسى و اجتماعى بودند در محیط اسلامى نضج گرفته و روز به روز رشد مى یافتند . حکومت زور مروانیان ، شعراء و گویندگان بى تعهد را به حمایت از خویشتن برانگیخته بودند و این عوامل و انگیزه‌ها موجب گردیده بود که از اطراف جهان اسلام ، علما و حقیقت جویان براى توجیه و تحکیم عقاید و معارف خود ، به سوى هر آن کس که شایستگى امامت و هدایت عقلى و الهى واقعى را دارند ، رو آورند و خود را از تنگناها و فشارهاى روحى و وجدانى آسوده سازند تا درست به احکام الهى عمل نموده باشند و دین خود را جهت دنیاى دیگران نفروشند . امام باقر ( علیه السلام ) و متعاقب او امام صادق ( علیه السلام ) مراجع وملاذهایى بودند که مردم مسلمان ، آنان را به راستى مورد توجه و عنایت خاص خود قرار مى دادند و به صورت پنهان یا آشکار به آنان مراجعاتى داشتند و مشکلات دینى خود را با آنان در میان مى نهادند . عصرى که امام باقر ( علیه السلام ) در آن عصر مى زیست عصر رنسانس علمى در جامعهء اسلامى بود ، زیرا با گسترش روز افزون اسلام و پناه‌ آوردن کشورهاى متمدن آن روز به آغوش اسلام ، طبعا دامنهء سئوالات در مسائل مختلف اسلامى ، گسترده تر و وسیع‌تر مى نمود و چه کسى براى پاسخگوئى به این نیازهاى فکرى ، شایسته تر از وارث حقیقى علم و دانش  پیامبر خدا ( صلى الله علیه وآله ) ، و فرزند زادهء او ، امام باقر ( علیه السلام ) شکافندهء علوم و معارف الهى بوده باشد ؟ نکتهء قوتى در زندگى امام باقر ( علیه السلام ) وجود دارد اینکه اواخر زندگى آن امام همام ، مقارن با افول ستارهء قدرت " بنى امیه " و ضعف و ناتوانى این حزب جاهلى و نژاد دوست ، و روى کار آمدن فرزندان عباس بود ، و این دو نیروى متخاصم در حال برخورد سیاسى و نظامى بودند فرصتى پیش آمده بود زود گذر و شتابان و طبعا آن قید و بندهاى شدیدى که از یک سو مردم مسلمان را رنج مى داد ، و از سوى دیگر خاندان پیامبر را محدود مى ساخت و همچون ابرى سیاه و ظلمانى ، جلو تابش انوار آنان را گرفته بود ، زدوده مى شد ، و مسلمانان مى توانستند از نقاط مختلف به این سرچشمه ى نور و علم نزدیک گردند و از سرچشمه‌هاى معرفت و حکمت آن سیراب شوند . او که در چهار سالگى از نزدیک حوادث خونین کربلا را با چشم خود دیده بود ، و در خلال سفر به شام ، شاهد قهرمانیهاى عمه قهرمانش زینب کبرى آن شیر زن کربلا بود ، و سالیان متمادى در مکتب حکمت آفرین پدر بزرگوارش امام سجاد ( علیه السلام ) پرورش یافته بود ، با شهامت و شجاعت پرچم انقلاب علمى را در محیط اسلامى به دوش مى کشید و همانطور که جابر بن عبد الله انصارى از قول جدش رسول خدا ( صلى الله علیه وآله ) به حضورش عرض کرد به حق شایستهء لقب " باقر " و شکافندهء علوم الهى گردیده بود . فاجعهء خونین کربلا در سال 61 هجرى ، وجدان دینى جامعه را بیدار کرد و به روح مبارزه با ظلم و فساد ، نیروى تازه اى بخشید و منشأ پیدایش نهضتها و انقلابهاى خونینى بر ضد حکومت اموى ، و به منظور خونخواهى شهیدان خاندان عالیقدر پیامبر اسلام ( صلى الله علیه وآله ) گردید و مردم را تا حدود زیادى با ماهیت حکومت اموى آشنا ساخت و آزادى خواهانى سر بلند کردند ، قیام سلیمان بن صرد در سال 64 ه‍ . ق و قیام مختار بن ابى عبیدهء ثقفى در سال 65 ه‍ . ق حرکت علویان در نقطه نقطهء دیار اسلامى و بالأخره قیام پرشکوه زید بن على بن حسین چندین سال بعد ( 120 ه‍ . ق ) نمونه‌هایى بس اندک از سلسله قیامها و نهضتهاى این دورانها بود .. بر اثر این نهضتها ، حکومت بنى امیه دستخوش ضعف و تزلزل گردید و با قیام " عبد الله بن زبیر " در مکه ، و دعوت مردم به سوى خود ، بر ضعف آن افزوده شد ولى در دوران حکومت " عبد الملک بن مروان " که بساط دعوت " عبد الله بن زبیر " برچپده شد ، تا حدودى حکومت اموى جان تازه اى به خود گرفت و ستمگریها و جنایتها دوباره آغاز شد . حکومت او درست بیست و یک سال طول کشید و پس از مرگ او ، پسرش " ولید " بر مسند حکومت تکیه زد . در این مدت عناصر خون آشام و مزدوران بنى امیه ، بر جان و مال مسلمانان تسلط یافتند ، عرصهء پهناور کشور اسلامى را بر رجال اسلام و مردان علم و فضیلت ، تنگ مى نمودند در دربار زمامداران اموى ، شاعران دربارى ، و مدیحه سرایان متملق و قصه گویان هرزه گرد و چاپلوسان بى مقدار احترام و منزلتى پیدا نموده بودند .. تلاش در راه بسط علوم دوران امامت حضرت باقر ( علیه السلام ) که در حدود 18 سال بود ، به ترتیب ، هم زمان با دوران حکومت " ولید بن عبد الملک " ، " سلیمان بن عبد الملک " ، " عمر بن عبد العزیز " ، " یزید بن عبد الملک " ، و برادرش " هشام " بود  که به استثناى عمر بن عبد العزیز که شخصى نسبتا با عدالت و نسبت به خاندان پیامبر ( صلى الله علیه وآله ) علاقه‌مند و مهربان بود ، همه ، در ستمگرى و استبداد و خودکامگى دست کمى از نیاکان خود نداشتند و مخصوصا نسبت به پیشواى پنجم ، همواره سختگیرى ها وتضییقاتى داشتند . پیشواى پنجم ، طى مدت هیجده سال ، در همان شرایط نامساعد ، به نشر و اشاعهء حقایق و معارف الهى پرداخت و مشکلات علمى را تشریح و توضیح داد و جنبش علمى دامنه دارى را بوجود آورد که مقدمات تأسیس یک " دانشگاه بزرگ اسلامى " را در دوران امامت فرزند گرامیش " امام صادق ( علیه السلام ) " به اوج عظمت خود رسید ، پى ریزى نمود . سرآمد بنى هاشم امام پنجم در علم ، زهد ، تقوى و فضیلت ، سرآمد همهء بزرگان بنى هاشم بود و مقام بزرگ علمى و اخلاقى او مورد اتفاق دوست و دشمن بود . به قدرى روایات و احادیث وآثار علمى ، در زمینهء تبیین مسائل و تشریح احکام اسلامى ، تفسیر و تبیین تاریخ اسلام و انواع علوم ، از آن حضرت به یادگار مانده است که تا آن روز از هیچ یک از فرزندان امام حسن و امام حسین ( علیها السلام ) به جا نمانده بود . رجال و شخصیتهاى بزرگ علمى آن روز ، و نیز عده اى از یاران پیامبر ( صلى الله علیه وآله ) که هنوز در قید حیات بودند از محضر آن حضرت بهره ها مى بردند . " جابر بن یزید جعفى " و " کیسان سجستانى " وفقهائى مانند ! " ابن مبارک " ، " زهرى " ، " اوزاعى " ، " ابوحنیفه " ، " مالک بن انس " ، " شافعى " ، و " زیاد بن منذر نهدى " از آثار علمى او بهره‌مند شده سخنان آن حضرت را بى واسطه و گاه با چند واسطه ، نقل نموده اند . کتب و مؤلفات دانشمندان و مورخان اهل تسنن مانند : طبرى ، بلاذرى ، خطیب بغدادى ، ابونعیم اصفهانى ، و کتابهاى حدیثى مانند : مؤطأ مالک ، سنن ابى داود ، فقه ابى حنیفه ، مسند مروزى ، تفسیر زمخشرى ، و دهها کتاب نظیر اینها که از مهمترین کتب جهان تسنن است ، پر از سخنان پر مغز و حکمت آمیز پیشواى پنجم مى باشد و همه جا عبارت افتخارآمیز : " قال محمد بن على " یا " قال محمد الباقر " به چشم مى خورد . امام باقر ( علیه السلام ) از نظر دانشمندان اسلامى آوازهء علوم و دانشهاى امام باقر ( علیه السلام ) چنان اقطار پهناور کشور اسلامى را پر کرده بود که لقب پرافتخار " باقر العلوم " ( گشاینده دریچه‌هاى دانش و شکافندهء مشکلات علوم ) به خود گرفته بود.

 انقلاب زید بن على بن الحسین ( علیه السلام ) زید بن على ( علیه السلام ) برادر امام باقر ( علیه السلام ) یکى از بزرگان و رجال با فضیلت و عالىقدر خاندان نبوت ، و مردى دانشمند ، زاهد ، پرهیزکار ، و شجاع و دلیر بود . او صاحب کمالات علمى و داراى آثار قرآنى بود و گویند : او صداى دلنشینى داشت و مردم را با آواى ملکوتى قرآن ، به سوى اهداف انقلابى خود مجذوب مى کرد . این عالم علوى از مشاهدهء صحنه‌هاى ظلم و ستم و تاخت و تازهاى حکومت اموى ، فوق العاده ناراحت بود و عقیده داشت که باید با قیام مسلحانه ، حکومت فاسد اموى را واژگون ساخت . هشام که از روحیه انقلابى زید آگاه بود ، در صدد بود او را با دسیسه اى از میان برداشته و خود را از خطر او نجات بخشد . هشام نقشهء خائنانه اى کشید تا از این رهگذر مقاصد شوم خود را اجرا کند . به دنبال این نقشه ، زید را از مدینه به دمشق احضار نمود . هنگامى که " زید " وارد دمشق شد و براى گفتگو با هشام به قصر خلافت رفت ، هشام ابتداء او را با سردى پذیرفت و براى اینکه به خیال خود موقعیت او را در افکار عمومى پائین بیاورد ، او را تحقیر نمود و جاى نشستن نشان نداد ، آنگاه گفت : " یوسف بن عمرو ثقفى ( استاندار عراق ) به من گزارش داده است که " خالد بن عبد الله قسرى " ششصد هزار درهم ، پول به تو داده است ، اینک باید آن پول را تحویل بدهى . خالد چیزى نزد من ندارد . پس باید پیش یوسف بن عمرو در عراق به روى تا او تو را با خالد روبرو کند . مرا نزد فرد پستى از قبیلهء ثقیف نفرست که به من اهانت کند . چاره اى نیست ، باید به روى آنگاه گفت : شنیده ام خود را شایستهء خلافت مى دانى و فکر خلافت را در سر مىپرورانى ، در حالى که کنیز زاده اى بیش نیستى و به کنیز زاده نمى رسد که بر مسند خلافت تکیه بزند . آیا خیال مى کنى موقعیت مادرم از ارزش من مىکاهد ؟ مگر فراموش کرده اى که " اسحاق " از زن آزاد به دنیا آمده بود ، ولى مادر " اسمعیل " کنیزى بیش نبود با این حال خداوند پیامبران بعدى را از نسل اسمعیل قرار داد و پیامبر اسلام ( صلى الله علیه وآله ) نیز از نسل او است . آنگاه به هشام نصیحت نمود و او را به تقوى و پرهیزکارى فرا خواند . هشام گفت : آیا فردى مثل تو مرا به تقوا و پرهیزکارى دعوت مى کند ؟ آرى ، امر به معروف و نهى از منکر دو دستور بزرگ اسلام است و انجام آن ، بر همه لازم است ، هیچ کس نباید به واسطهء کوچکى رتبه و بلندى مقام از این وظیفه خوددارى کند و هیچکس نیز حق ندارد به بهانهء بزرگى مقام ، از شنیدن آن امتناع ورزد . هشام پس از گفتگوهاى تند ، زید را روانه ى عراق نمود وطى نامه اى به " یوسف بن عمرو " نوشت : وقتى زید پیش تو آمد او را با خالد رو به رو کن و اجازه نده وى حتى یک ساعت در کوفه بماند زیرا او مردى شیرین زبان ، خوش بیان ، و سخنوراست و اگر در آنجا بماند ، اهل کوفه به سرعت به او مىگروند " . زید همین که وارد کوفه شد ، نزد یوسف رفت ، و گفت : چرا مرا تا اینجا آورده اى ؟ خالد مدعى است که نزد تو ششصد هزار درهم دارد . خالد را احضار کن تا اگر ادعائى دارد شخصا عنوان کند . یوسف دستور داد خالد را از زندان بیاورند ، خالد را در حالى که زنجیر و آهن سنگین ، به دست و پایش بسته بودند ، آوردند ، آنگاه یوسف رو به وى نموده گفت : این زید بن على است ، اینک هر چه نزد او دارى بگو . خالد گفت : به خدا قسم من نزد او چیزى ندارم و مقصود شما از آوردن وى ، جز آزار و اذیت او چیز دیگرى نیست ! در این هنگام یوسف ، رو به زید نموده گفت : أمیر المؤمنین هشام به من دستور داده است همین امروز تو را از کوفه بیرون کنم . سه روز مهلت بده تا استراحت کنم و آنگاه از کوفه بیرون بروم . ممکن نیست حتما باید امروز حرکت کنى . پس مهلت بدهید امروز را توقف نمایم . یک ساعت هم مهلت ممکن نیست . به دنبال این جریان ، زید همراه عده اى از مأموران یوسف ، کوفه را به سوى مدینه ترک گفت و چون مقدارى از کوفه فاصله گرفت ، مأموران برگشتند ، وزید را تنها گذاشتند . ورود زید به عراق جنب و جوشى به وجود آورد چون جریان او با هشام همه جا پیچیده بود ، اهل کوفه که از نزدیک مراقب اوضاع بودند ، به محض آنکه آگاه شدند که زید روانهء مدینه شده است ، خود را به او رساندند و اظهار پشتیبانى نموده و گفتند : در کوفه اقامت کن و از مردم بیعت بگیر ، یقین بدان صد هزار نفر با تو بیعت خواهند نمود و در رکاب تو آمادهء جنگ خواهند شد ، در حالى که از بنى امیه فقط تعداد معدودى در کوفه  هستند که در نخستین حمله تار و مار خواهند شد . زید که سابقهء بى وفائى و پیمان شکنى مردم عراق را از زمان پدر بزرگ و عمویش امام حسن ( علیه السلام ) و نیاى بزرگوارش حسین ( علیه السلام ) فراموش نکرده بود ، چندان به وعده‌هاى آنان دل گرم نبود ، ولى در اثر اصرار فوق العادهء آنان از رفتن به مدینه صرف نظر نمود ، و در کوفه توقف کرد ، مردم گروه گروه با او بیعت مى نمودند به حدى که فقط از اهل کوفه بیست و پنج هزار نفر آماده ى جنگ شدند . از طرف دیگر یوسف بن عمرو ، تجمع نیروهاى ضد اموى را پیرامون زید مرتبا به هشام گزارش مى داد ، هشام که از این امر به وحشت افتاده بود ، دستور داد یوسف بى درنگ به سپاه زید حمله کند و این حرکت را هر چه زودتر سرکوب نماید . نیروهاى طرفین بسیج شدند و جنگ سختى در گرفت ، زید با کمال دلاورى و شجاعت مى جنگید و پیروان خود را به ایستادگى و مقاومت دعوت مى کرد . جنگ تا شب طول کشید ، در این هنگام تیرى از جانب دشمن ، به پیشانى زید اصابت کرد و در پیشانى او فرو رفت . زید که بر اثر اصابت تیر ، قادر به ادامهء جنگ نبود ، و از طرف دیگر عده اى از یارانش را در جنگ از دست داده وعدهء دیگرى تیز متفرق شده بودند ، ناگزیر دستور عقب نشینى صادر کرد . شب ، طبیب جراحى را آوردند تا پیکان تیر را از پیشانى زید بیرون بیاورد ، ولى پیکان به قدرى در عمق بدن او فرو رفته بود که بیرون کشیدن آن به آسانى مقدور نبود سرانجام طبیب ، پیکان را از پیشانى زید بیرون کشید ولى بر اثر جراحت بزرگ تیر ، زید به شهادت رسید . یاران زید پس از مشاورهء فراوان ، تصمیم گرفتند جسد او را در بستر نهرى که در آن حدود جارى بود ، به خاک سپرده و آب را روى آن جارى سازند تا مأموران هشام آن را پیدا نکنند به دنبال این تصمیم ، ابتداء آب نهر را از مسیر خود منحرف نموده ، پس از دفن جسد زید در بستر نهر ، مجددا آب را در مسیر خود روان ساختند . ولى یکى از مزدوران هشام که ناظر دفن زید بود جریان را به یوسف بن عمرو گزارش کرد . به دستور یوسف ، جسد زید را بیرون آورده سر او را از تن جدا کردند و براى هشام فرستادند و بدنش را به دار آویختند . پیکر بى جان زید تا زمان مرگ هشام ، بر سر دار بود .

اوضاع زمان حضرت

ز " ابن قلابه بصرى " عبد الله بن زید جرمى ( متوفاى 104 ) نقل شده است که سه سال در مدینه اقامت گزیدم ، و فقط نظرم ، گرفتن یک حدیث از ناقل اصلى آن بود . 6 . سعید بن مسیب و تلاش شبانه روزى از سعید بن مسیب ( متوفاى 90 ) نقل شده است که روزها و شبهایى براى فرا گرفتن یک حدیث به تکاپو و مسافرت گذراندم . › با توجه به این گونه نقل و انتقالها و گشت و گذارهاست که در " رجال " عده اى با وصف " رحال " ، " جوال " ( سیاح ) ، سافر الى الآفاق ( جهانگرد ) ، طواف الأقالیم ( سیاح مناطق ) شهرت یافته اند که همگى مشعر بر کثرت سفر و کوچ نمودن براى دریافت حدیث مى باشد . پس با وجود این همه تشویقها و ترغیبها بود که جوامع حدیثى به وجود آمدند ، و با گسترش نیازهاى فکرى و معنوى جامعهء اسلامى ، کتابهاى متنوع و جالب حدیثى پا به عرصهء حیات گذارد ، و براى سهولت استفاده ، کتابهاى حدیث به صورت موضوعى و متنوع عرضه گردید ، که از میان آنها چند کتاب حدیثى زیر از اشتهار و اعتبار خاصى برخوردارند : 1 . اصول کافى و فروع و روضهء آن از ثقة الإسلام مرحوم کلینى ( م 329 ه‍ . ق ) با 16099 حدیث . 2 . من لا یحضره الفقیه تألیف محمد بن على بن بابویه ( شیخ صدوق ) ( م 381 ه‍ . ق ) با 9044 حدیث . 3 . تهذیب الأحکام در ده جلد ، تألیف ابوجعفر محمد بن حسن معروف به شیخ طوسى ( م 460 ) با 13590 حدیث . 4 . الاستبصار با 6531 حدیث . 5 . وسائل الشیعة تألیف شیخ حر عاملى ( م 1104 ) با تقطیع احادیث و جا دادن هر حکم در باب خویش ، با 35850 حدیث . 6 . الوافى تألیف محمد بن مرتضى ، معروف به ملا محسن فیض کاشانى ( م 1091 ) . 7 . بحار الأنوار تألیف مولى محمد باقر مجلسى ( م 1110 ) در یکصد و ده جلد ، در حدود 459500 حدیث . 8 . مستدرک الوسائل تألیف حاج میرزا حسین نورى ( م 1320 ) که هم اکنون بخش اول آن در هجده جلد انتشار یافته است . 9 . جامع احادیث الشیعة با اشراف و نظارت آیة الله العظمى بروجردى ، که تاکنون 23 جلد از آن انتشار یافته است . ‹ صفحه 923 › قابل ذکر است که چهار کتاب نخستین از کتابهاى معتبر و قابل عنایت در میان شیعه مى باشد ، و دیگر کتابها و جوامع حدیثى با توجه به ضوابط و معیارهاى حدیث شناسى مورد استناد قرار مى گیرند . از بین این دسته کتب ، کتابهاى برگزیده شده به عنوان " اربعین حدیث " از عنوان و اعتبار خاصى برخوردار گردیده اند ، که خود سرگذشت جالب و سیر فرهنگى طولانى دارد که طالبان تفصیل مى توانند به پیشگفتار ترجمه اربعین شیخ بهایى به قلم نگارنده مراجعه فرمایند . خسران جبران ناپذیر این محدودیتها باعث شد که احادیث نبوى ( صلى الله علیه وآله ) در سینهء حافظان حدیث بماند و به تدریج ضایع و از بین رود و مسلمانان از این منبع بزرگ فرهنگ اسلامى ، مدتها محروم گردند به حدى که شعبى مى گوید : " یک سال با پسر عمر همنشین شدم براى نمونه حتى یک حدیث از روى نشیندم  و " سائد بن یزید " مى گوید : از مدینه تا مکه با " سعد بن مالک " هم سفر بودم ، در طول سفر ، حتى یک حدیث از پیامبر خدا ( صلى الله علیه وآله ) نقل نکرد " . این ممنوعیت چنان اثر شومى ، در جامعه به جا گذاشت که " عبد الله بن عمر " با آنکه به دستور پیامبر ( صلى الله علیه وآله ) ، احادیث آن حضرت را ضبط نموده بود ، بر اثر بخشنامهء خلیفه ، آنچنان نوشته‌هاى خود را پنهان ساخت که هرگز در کتب حدیث ، نامى از کتاب و اثر وى ، به چشم نمى خورد . این وضع تا اواخر قرن اول هجرى یعنى تا زمان حکومت عمر بن عبد العزیز اواخر قرن اول ادامه یافت . عمر بن عبد العزیز با یک اقدام شجاعانه این بدعت را از میان برداشت و مردم را به نقل و تدوین حدیث ، تشویق کرد وطى بخشنامه اى به منظور ترغیب و تشویق دانشمندان و راویان چنین نوشت : " أنظر واحدیث رسول الله ، فاکتبوه فإنى خفت دروس العلم ، وذهاب أهله " .احادیث پیامبر ( صلى الله علیه وآله ) را جمع آورى کرده بنویسید زیرا من بیم آن دارم دانشمندان و اهل حدیث از دنیا بروند و چراغ علم خاموش گردد ) . بنا به نقل " بخارى " وى نامه اى به مضمونى که گذشت از شام به " ابى بکر بن حزم " که از بزرگان علماى مدینه بود ، نوشت . ولى این امر در آغاز کار بود و مدتها طول کشید تا یک قرن عقب افتادگى جبران گردد و احادیث پیامبر ( صلى الله علیه وآله ) إحیاء شود و آنچه در حافظه ها بود ، روى کاغذ بیاید . و چون دوران خلافت عمر بن عبد العزیز کوتاه مدت بود ( عمر بن عبد العزیز دو سال و اندى حکومت کرد ) این برنامه به سرعت پیشرفت نکرد زیرا پس از او " یزید بن عبد الملک " و " هشام بن عبد الملک " زمام امور را در دست گرفتند و چیزى که در حکومت آنها مطرح نبود ، دلسوزى به حال اسلام و مسلمانان بود . تا آنکه محمد بن مسلم بن شهاب زهرى پیشواى بزرگ محدثان شام و حجاز به این کار قیام کرد و شروع به تدوین حدیث نمود . . . . شیعه پایه گذار تدوین حدیث خوشبختانه شیعیان از همان آغاز به پیروى از پیشوایان راستین خود ، از همان دوران حیات پیامبر اسلام ( صلى الله علیه وآله ) در این زمینه کوششهاى فراوانى به عمل آوردند و به پیروى از امیرمؤمنان ( علیه السلام ) ، در نقل و ضبط و تدوین حدیث ، پیش قدم شدند وآثار گرانبها و مجموعه‌هاى ارزنده اى از اخبار و احادیث را از خود به یادگار گذاشتند . اگر جامعهء تسنن بر اثر افسانهء نهى از نوشتن حدیث ، صد سال یا بیشتر ، احادیث اسلامى را ضبط نکردند ، ولى جامعهء تشیع در این راه ، پیش قدم شدند ، در زمان خود پیامبر ( صلى الله علیه وآله ) بود ، " ابورافع " کتابى بنام : " السنن والأحکام والقضایا " نوشت  و احکام و سنن مخصوص در ابواب مختلف اسلام را مثل نماز و روزه و زکات و حج و مرافعات گرد آورد و اگر ما این کتاب را نخستین کتاب حدیث بدانیم ، مى توان آن را نخستین کتاب فقهى  نیز ، دانست . ابورافع هنگامى این کتاب را نوشت که کتابت حدیث و گفتار پیامبر ( صلى الله علیه وآله ) از نظر دستگاه خلافت ، جرم بزرگى به شمار مى رفت . پس از ابورافع ، نویسندگان شیعه در همان دوران فترت کتابت حدیث ، به ضبط و نوشتن احادیث اسلامى پرداختند و از این طریق سخنان پیشوایان خود را از دستبرد تحریف و تغییرات زمان حفظ نمودند . این برنامه از زمان امیرمؤمنان ( علیه السلام ) تا زمان پیشواى پنجم ادامه داشت و در زمان حضرت باقر ( علیه السلام ) پیشرفت درخشانى پیدا کرد به طورى که هنگام صدور دستور عمر بن عبد العزیز مبنى بر جمع آورى و تدوین حدیث ، هر کدام از یاران و شاگردان برجستهء پیشواى پنجم ، هزاران حدیث را حفظ داشتند . حوزهء علمى پربارى که امام باقر ( علیه السلام ) مؤسس آن بود در محیط علمى خود شاگردان و فارغ التحصیلانى را پروراند که هر کدام در رشتهء خود یکى از نخبگان و از فرهیختگان به شمار مى آمدند .

 حوزهء علمى امام باقر ( علیه السلام ) دامنگستر بود تنها به یک رشتهء خاصى محدود نمى گردید بلکه در شاخه‌هاى متنوع معارف اسلامى از قبیل : تفسیر ، حدیث علوم قرآنى ، کلام ، فلسفه ، هیئت ، نجوم ، فلکیات ، تاریخ و دیگر رشته‌هاى رایج ، شاگردان برجسته اى داشت یکى از آن شاخه ها روایت و روایتگرى و تعلیم احکام و احادیث بود . که شاگردان ممتازى را تحویل جامعه اسلامى داد از آن میان : 1 . محمد بن مسلم بن ریاح محمد بن مسلم یکى از شخصیتهاى بزرگ شیعه ، و از راویان بسیار بلند پایه و با فضیلت است که در علم و فضل و زهد و تقوى و کمال ، سرآمد محدثان و راویان بود و در میان یاران امام باقر ( علیه السلام ) و امام صادق ( علیه السلام ) کمتر کسى به پایهء فضیلت و عظمت او مى رسید . پیشواى ششم مى فرماید : " مکتب و احادیث پدرم را چهار نفر إحیاء کردند ، این چهار نفر عبارتند از : زراره ، ابوبصیر ، محمد بن مسلم ، وبرید بن معاویه عجلى ، اگر اینان نبودند کسى از تعالیم دین ، و مکتب پیامبر ( صلى الله علیه وآله ) بهره اى نمى یافت . این چند نفر حافظان دین و امین پدرم در بیان حلال و حرام و احکام دین بودند . این چهار نفر از میان شیعیان زمان ما نخستین کسانى بودند که با مکتب ما آشنا شدند و در روز رستاخیز نیز پیش از دیگران به ما خواهند پیوست  " محمد بن مسلم " که از مردم کوفه بود ، طى چهار سال مهاجرت و إقامت در شهر مدینه ، پیوسته به محضر امام باقر ( علیه السلام ) و بعد از او به خدمت امام صادق ( علیه السلام ) شرفیاب ، و از محضر آن دو پیشواى بزرگ ، بهره ها مىاندوخت . او در مکتب علمى امام به درجهء والایى از علم و فضل نائل گردید که مى گفتند : " در میان شیعیان هیچکس از محمد بن مسلم داناتر نیست " وى مى گوید : " هر موضوعى که به نظرم مى رسید ، از امام باقر ( علیه السلام ) مى پرسیدم و جواب مى شنیدم به حدى که 30 هزار حدیث از امام پنجم و 16 هزار حدیث از امام صادق ( علیه السلام ) فرا گرفتم " . هشام بن سالم " مى گوید : " در هر موضوعى که من و " زراره " اختلاف پیدا مى کردیم ، از محمد بن مسلم مى پرسیدیم و او در جواب ، آنچه را که از امام باقر ( علیه السلام ) و امام صادق ( علیه السلام ) شنیده بود نقل مى کرد "ابن ابى یعفور " که یکى دیگر از یاران پیشواى ششم است ، مى گوید : " روزى به امام صادق ( علیه السلام ) عرض کردم : من همیشه دسترسى به شما ندارم و نمى توانم هر وقت که بخواهم به خدمت شما شرفیاب شوم ، گاهى بعضى از شیعیان مسائلى از من مى پرسند که در پاسخ آن ناتوان مىمانم ، امام صادق ( علیه السلام ) فرمود : " چرا از محمد بن مسلم ثقفى سؤال نمى کنى ؟ او احادیث ما را از پدرم شنیده و مورد توجه و علاقه‌ى پدرم بود و پدرم از او رضایت داشت "  أربعمائة مسألة " ( چهارصد مسأله ) تألیف نموده بود که گویا پاسخ چهارصد مسأله اى بود که از پیشواى پنجم و ششم شنیده بود .

 جابر بن یزید جعفى یکى دیگر از تربیت یافتگان مکتب امام باقر ( علیه السلام ) جابر بن یزید جعفى است . وى اهل  کوفه بود و براى استفاده از محضر امام باقر ( علیه السلام ) به شهر مدینه هجرت نمود ، او در پرتو بهره‌ورى از مکتب پر فیض پیشواى پنجم ، به مراتب علمى والایى نائل گردید و در صف یاران برجستهء آن حضرت قرار گرفت . راز بزرگ نخستین شرفیابى جابر به پیشگاه امام باقر ( علیه السلام ) جالب و شنیدنى است ، جابر مى گوید : در سن جوانى بودم که به محضر امام باقر ( علیه السلام ) شرفیاب شدم ، امام فرمود : شما کى هستید ؟ یکى از اهالى کوفه . از کدام طایفه ؟ از تیرهء " جعفى " . براى چه به مدینه آمده اى ؟ براى تحصیل علم و دانش . از چه کسى مى خواهى علم و دانش یاد بگیرى . از محضر شما . از این به بعد اگر کسى از تو پرسید : اهل کجا هستى ، بگو اهل مدینه هستم ! ( تا مزاحم تو نشوند ) قبل از هر چیز باید بپرسم : آیا این حرف خلاف نیست ؟ نه ، زیرا کسى که ساکن شهرى است مادامى که از آنجا بیرون نرفته است اهل آن شهر حساب مى شود . جابر مى گوید : پس از این گفتگو ، امام کتابى به من داد و فرمود : پیش از سقوط حکومت بنى امیه نباید حتى یک حدیث ، از مطالب این کتاب را نقل کنى ولى پس از سقوط حکومت آنان مى توانى نقل کنى و اگر از نقل آنها خوددارى کنى از رحمت الهى دور خواهى بود سپس کتاب دیگرى به من داد و فرمود : مطالب این کتاب فقط براى  استفادهء خودت هست و چیزى از آن براى دیگران بازگو مکن " . جابر از آن روز در مدینه سکونت گزید و در صف شاگردان امام باقر ( علیه السلام ) قرار گرفت . او در این مدت ، دانشهاى بسیارى اندوخت به حدى که کمتر مسألة اى پیش مى آمد که جابر در حکم آن ، عاجز بماند . یکى از رجال معاصر جابر مى گوید : " من هر سؤالى از جابر مى نمودم ، پاسخ مرا به وسیلهء حدیثى که در آن باره از امام شنیده بود ، مى داد و گاه مىگفت : من اینها را از وارث علم أنبیا یعنى امام باقر ( علیه السلام ) شنیده ام " . یکى از معاصران وى مى گوید : " روزى که ولید بن یزید به قتل رسیده بود ، وارد مسجد شدم ، دیدم مردم در مسجد اجتماع کرده اند ، در میان انبوه جمعیت چشمم به جابر افتاد که در میان حلقه ى مردم نشسته مى گوید : این احادیث را از وارث علوم انبیاء ، و جانشین پیامبر اسلام ( صلى الله علیه وآله ) ، محمد بن على باقر ( علیه السلام ) شنیده ام " . همانطور که اشاره شد در زمان امام باقر ( علیه السلام ) جهان تسنن تازه به نقل و تدوین حدیث شروع کرده بود ولى پیشواى پنجم در تعقیب برنامهء پدران بزرگوار خود نهضت علمى دامنه دارى را پى ریزى نمود و شاگردان برجسته اى را تربیت کرد که هر کدام چندین هزار حدیث حفظ داشتند . جابر که نمونه اى از تربیت یافتگان مکتب علمى امام باقر ( علیه السلام ) به شمار مى رفت حافظ هفتاد هزار حدیث بود. وى مى گفت : هفتاد هزار حدیث از امام باقر ( علیه السلام ) شنیده ام که همه را از پیامبر ( صلى الله علیه وآله ) نقل نموده است .

 . زرارة بن أعین زرارة یکى دیگر از یاران خاص امام باقر ( علیه السلام ) و امام صادق ( علیه السلام ) و از شیعیان بسیار با فضیلت و عالیقدر بود به حدى که بزرگى و عظمت و شخصیت و ویژگیهاى علمى و معنوى او مورد اتفاق دانشمندان شیعه است . " ابن شهر آشوب " مى نویسد : " دانشمندان اسلامى در این مطلب اتفاق نظر دارند که در میان شاگردان امام باقر ( علیه السلام ) و امام صادق ( علیه السلام ) شش نفر از همه داناتر و واردتر بودند که عبارتند از : زراره ، معروف مکى ، ابوبصیر اسدى ، فضیل بن یسار ، محمد بن مسلم طائفى ، و برید بن معاویه عجلى " . زراره مردى سخنور ، خوش بیان ، و در بحث و مناظره ، استعداد فوق العاده اى داشت به حدى که کمتر کسى مى توانست او را محکوم سازد . پایهء علمى زراره او در علم کلام و مسائل اعتقادى و استدلالى ، به قدرى ماهر و ورزیده بود که متکلمان شیعه ، شاگردان مکتب او محسوب مى شدند . زراره علاوه بر آنکه یک محدث بزرگ ، یک متکلم عالیقدر ، و یک فقیه برجسته بود ، شاعر و ادیب با ذوقى نیز به شمار مى رفت و در مورد کلام هم ، کتابى دربارهء " جبر و اختیار " تألیف نموده بود . او یکى از چهار نفرى است که امام صادق ( علیه السلام ) ضمن ستایش آنها فرمود : " مکتب ما و احادیث پدرم را چهار نفر زنده کردند که عبارتند از : زراره - معروف مکى - محمد بن مسلم - وبرید بن معاویه عجلى " . امام فرمود : " اگر اینان نبودند کسى از تعالیم دین و مکتب پیامبر ( صلى الله علیه وآله ) بهره اى نداشت . اینها حافظان دین و امینان پدرم در بیان حلال و حرام و احکام دین بودند " .

 ابوحمزه ثمالى ثابت بن دینار معروف به ابوحمزه ثمالى  یکى دیگر از اصحاب و یاران امام سجاد ( علیه السلام ) و امام باقر ( علیه السلام ) مى باشد . او ثابت بن ابى صفیه دینار ثمالى از بزرگان و معاریف مفسران قرن دوم هجرى است او یکى از شیفتگان و دوستداران خاندان عصمت و طهارت بود که توفیق دیدار چهار تن از  ائمه معصومین ( علیه السلام ) از على بن الحسین امام باقر ( علیه السلام ) و امام صادق و امام موسى بن جعفر ( علیه السلام ) را داشته است : صاحب الذریعه مى فرماید : " ابن ندیم " در الفهرست از تفسیر او یاد کرده است ثعلبى متوفى 427 ه‍ در تفسیر " الکشف والبیان " از تفسیر او یاد کرده است . ابن شهر آشوب متوفى 588 در کتاب " الأسباب والنزول والمناقب " از آن روایت کرده است وابن حجر در التقریب وفات او را در ساب 150 ه‍ دانسته است بدین ترتیب دو سال بعد از امام صادق ( علیه السلام ) زندگى نموده است

 گروهى به محضر امام باقر ( علیه السلام ) مشرف شدند ، دیدند امام بچه اى دارد مریض است و حضرت در مرض او بسیار ناراحت و بى آرام است . آن ها پیش خود گفتند : خدا نکند که این کودک بمیرد و اگر نه به خود امام احتمال خطر مى رود . در این میان شیون زنان بلند شد ، معلوم شد که کودک از دنیا رفت ، بعد از اندکى امام ( علیه السلام ) به نزد آنها آمد ولى خوشحال و قیافه اش باز بود . گفتند : خدا ما را فداى تو کند ، شما در حالى بودید که ما فکر مى کردیم اگر اتفاقى بیافتد شما به وضعى درآیید که موجب غصه ما باشد ! ! ولى مى بینیم که قضیه به عکس شد ؟ امام صلوات الله علیه فرمود : ما دوست مى داریم که محبوب و عزیز ما در عافیت باشد ، و چون قضاى خدا بیاید تسلیم آن کار مى شویم که خدا دوست داشته است : " فقال لهم : انا نحب ان نعافى فیمن نحب فاذا جاء امرالله سلمنا فیما یحب " .

افلح گوید : غلام امام باقر ( علیه السلام ) که افلح نام داشت مى گوید : با آن حضرت به زیارت حج رفتم ، امام چون وارد مسجد الحرام شده ، به کعبه نگاه کرد و با صداى بلند گریست ، گفتم : پدر و مادرم فداى تو باد ، مردم تماشا مى کنند بهتر است صدایتان آهسته باشد . فرمود : ویحک  یا افلح ! چرا گریه نکنم شاید خداوند با نظر رحمت به من نگاه کند که فرداى قیامت پیش او به رستگارى برسم . آنگاه بیت را طواف کرد ، و آمد در نزد مقام ابراهیم نماز خواند و چون از سجده سر برداشت دیدم جاى سجده اش از کثرت اشک خیس شده است ، آن حضرت چون مى خندید مى گفت : خدایا مرا مورد غضب قرار مده ، " اللهم لاتمقتنى " .

. ابوحمزه ثمالى : ابوحمزه گوید : سعد بن عبد الملک که از اولاد عبد العزیز بن مروان بود و امام او را سعدالخیر مى نامید محضر امام باقر ( علیه السلام ) آمد ، و مانند زنان رقیق القلب اشک مى ریخت . امام فرمود : یا سعد ! چرا گریه مى کنى ؟ ! عرض کرد چرا گریه نکنم حال آنکه از خانواده بنى امیه هستم و خدا آنها را در قرآن شجرهء ملعونه نامیده است . امام فرمود : تو از آنها نیستى ، تو اموى هستى از ما اهل بیت . آیا نشنیده اى قول خدا را که ابراهیم ( علیه السلام ) نقل مى کند ، فرمود : " فمن تبعنى فانه منى "

برید بن عجلى : برید بن معاویهء عجلى گوید : محضر ابن جعفر ( علیه السلام ) بودم ، مردى که از خراسان آمده بود داخل منزل آن حضرت گردید ، او پاهاى خود را نشان داد که در اثر پیاده رفتن چاک چاک شده بود ، من از خراسان آمده ام به خدا قسم مرا از خراسان و از راه دور به اینجا نیاورده مگر محبت شما اهل بیت . امام ( علیه السلام ) فرمود : " والله لو احبنا حجر حشرة الله معنا وهل الدین الا الحب " . به خدا قسم اگر سنگى هم ما را دوست بدارد ، خدا آن را با ما محشور خواهد فرمود ، آیا دین جز محبت چیز دیگرى است ؟ یعنى دین در محبت خلاصه مى شود .

در ایام حج ، حضرت باقر ( علیه السلام ) در مجمعى از مسلمانان ، سخنانى دربارهء فضیلت و حق امامت خاندان خود بیان فرمود که بلافاصله توسط مأموران به گوش هشام رسید ، هشام که پیوسته وجود امام باقر ( علیه السلام ) را خطرى براى حکومت خود تلقى مى کرد ، از این سخنان به شدت تکان خورد ولى - شاید بنا به ملاحظاتى - در اثناى مراسم حج متعرض امام ( علیه السلام ) و فرزند آن حضرت نشد لکن به محض آنکه به " دمشق " پایتخت خود بازگشت ، به حاکم مدینه ، دستور داد امام باقر ( علیه السلام ) و فرزندش جعفر بن محمد ( علیه السلام ) را روانهء شام سازد . امام ( علیه السلام ) ناگزیر همراه فرزند ارجمند خود ، عازم دمشق شد ، هشام براى اینکه عظمت ظاهرى خود را به رخ امام بکشد ، و ضمنا به خیال خود از مقام آن حضرت بکاهد ، سه روز اجازهء ملاقات نداد . گویا هشام در این سه روز در این فکر و اندیشه بود که چگونه با امام ( علیه السلام ) روبرو شود و چه طرحى بریزد که از موقعیت و مقام امام ( علیه السلام ) در انظار مردم کاسته شود ؟ البته اگر دربار حکومتى هشام کانون پرورش علما و دانشمندان و مجمع سخندانان و اهل دانش بود امکان داشت دانشمندان برجسته اى را دعوت نموده مجلس بحث و مناظره‌اى تشکیل بدهد ولى از آنجا که دربار خلافت اغلب زمامداران اموى ، و از آن جمله هشام ، از وجود چنین دانشمندانى خالى بود و شعرا و داستانسرایان و مدیحه‌گویان ، جاى خالى رجال علم را گرفته بودند ، هشام به فکر تشکیل چنین مجلسى نیفتاد زیرا به خوبى مى دانست اگر از راه مبارزه و مناظرهء علمى وارد شود هیچ یک از درباریان او ، از عهده ء مناظره با امام باقر ( علیه السلام ) بر نخواهند آمد از این جهت تصمیم گرفت از راه دیگرى وارد شود که به نظرش پیروزى او مسلم بود . آرى با کمال تعجب هشام تصمیم گرفت یک مسابقهء تیراندازى ! ترتیب داده امام ( علیه السلام ) را در آن مسابقه شرکت بدهد تا بلکه در اثر شکست در مسابقه ، امام ( علیه السلام ) در نظر مردم شکست بخورد ! به همین جهت پیش از ورود امام ( علیه السلام ) به قصر خلافت ، عده اى از درباریان را واداشت نشانه اى نصب کرده مشغول تیراندازى گردند ، امام باقر ( علیه السلام ) وارد مجلس شد و اندکى نشست ، ناگهان هشام رو به امام کرد و چنین گفت : آیا مایلید در مسابقه تیراندازى شرکت نمائید ؟ حضرت فرمود : من دیگر پیر شده ام و وقت تیراندازیم سپرى شده است مرا معذور دار . هشام که خیال مى کرد فرصت خوبى بدست آورده است و امام باقر ( علیه السلام ) را در چند قدمى شکست قرار داده است اصرار و پافشارى کرد و سوگند داد و در این هنگام به یکى از بزرگان بنى امیه اشاره کرد که تیر و کمان خود را در اختیار آن حضرت قرار بدهد . امام ( علیه السلام ) دست بر دو کمان را گرفت و تیرى در کمان نهاد و نشانه گیرى نموده تیر را درست به قلب هدف زد ! آنگاه تیر دوم را به کمان گذاشت و تیر در چوبهء تیر قبلى نشست و آن را شکافت ، و تیر سوم به تیر دوم اصابت کرد ! و به همین ترتیب نه تیر پرتاب نمود که هر کدام به چوبهء تیر قبلى خورد ! و جایگزین گردید . این عمل شگفت انگیز ، حاضران را به شدت ، تحت تأثیر قرار داده اعجاب و تحسین  همه را برانگیخت . هشام که نقشه اش نقش بر آب شده بود ، به شدت ناراحت شد و بى اختیار گفت : آفرین بر تو اى اباجعفر ! تو سرآمد تیراندازان عرب و عجم هستى چگونه میگفتى پیر شده ام ؟ ! آنگاه سر به پائین افکند و لحظه‌اى به فکر فرو رفت . سپس امام باقر ( علیه السلام ) و فرزند عالیقدرش را در جایگاه مخصوص ، کنار خود جاى داد و فوق العاده تجلیل و احترام نمود و رو به امام کرد گفت : قریش از پرتو وجود تو شایستهء سرورى عرب و عجم مى باشد ، این تیراندازى را چه کسى به تو یاد داده است ؟ و در چه مدتى آن را فرا گرفته اى ؟ حضرت فرمود : مى دانى که اهل مدینه به این کار عادت دارند من نیز در أیام جوانى مدتى به این کار سرگرم بودم ولى بعد ، آن را رها کردم ، امروز چون تو اصرار کردى ناگزیر آن را پذیرفتم . هشام گفت : آیا جعفر " حضرت صادق ( علیه السلام ) " نیز مانند تو در تیراندازى مهارت دارد امام فرمود : " ما خاندان امامت همه کمالات ظاهرى و باطنى را که در آیهء " اکمال " به آن ارشاد شده است از یکدیگر به ارث مى بریم و هرگز زمین از چنین افرادى ( حجت ) خالى نمى ماند " .

مناظره با اسقف مسیحیان گرچه در دربار هشام ، براى ابراز عظمت علمى پیشواى پنجم ، زمینهء مساعدى نبود ، ولى از حسن اتفاق ، پیش از آنکه پیشواى پنجم ، شهر دمشق را ترک گوید ، فرصت بسیار مناسبى پیش آمد و امام براى بیدار ساختن افکار مردم و معرفى مقام علمى خود ، به خوبى از آن استفاده نمود و افکار عمومى شام را منقلب ساخت بدین معنى که چون هشام دستاویز مهمى براى جسارت بیشتر ، به پیشگاه امام پنجم ( علیه السلام ) ، در دست نداشت ناگزیر با مراجعت امام پنجم ( علیه السلام ) به مدینه موافقت کرد . هنگامى که امام ( علیه السلام ) همراه فرزند گرامى خود ، از قصر خلافت خارج شد ، در انتهاى میدان مقابل قصر ، با جمعیت انبوهى روبرو گردیدند که همه نشسته بودند امام ( علیه السلام ) از وضع آنها و علت اجتماعشان جویا شد ، گفتند اینها کشیشان و راهبان مسیحى هستند که در مجمع بزرگ سالیانه خود گرد  آمده اند و طبق برنامه ى همه ساله منتظر اسقف بزرگ مى باشند تا مشکلات علمى خود را از او بپرسند . امام ( علیه السلام ) به میان جمعیت تشریف برد و به طور ناشناس در آن مجمع بزرگ شرکت فرمود . این خبر فورا به هشام گزارش داده شد ، هشام افرادى را مأمور کرد تا در انجمن مزبور شرکت نموده از نزدیک ناظر جریان امور باشند . طولى نکشید اسقف بزرگ که فوق العاده پیر و سالخورده بود ، وارد شد و در میان تجلیل و احترام فراوان ، به صدر مجلس هدایت شد ، آنگاه نگاهى به جمعیت افکند ، سیماى امام باقر ( علیه السلام ) توجه وى را به خود جلب نمود ، رو به امام کرد و گفت : از ما مسیحیان هستید یا از مسلمانان ؟ امام باقر ( علیه السلام ) : از مسلمانان . از دانشمندان آنان هستید یا از افراد نادان ؟ از افراد نادان نیستم ! اول من سؤال کنم یا شما مى پرسید ؟ اگر مایلید شما سؤال کنید .

به چه دلیل شما مسلمانان ادعا مى کنید که اهل بهشت غذا مى خورند و مىآشامند ولى مدفوعى ندارند ؟ آیا براى این موضوع ، نمونه و نظیر روشنى در این جهان ، وجود دارد ؟ بله ، نمونهء روشن آن در این جهان جنین است که در شکم مادر تغذیه مى کند ولى مدفوعى ندارد ! عجب پس شما گفتید از دانشمندان نیستید ؟ من چنین نگفتم . بلکه گفتم از نادانان نیستم ! سؤال دیگرى دارم . بفرمائید . به چه دلیل عقیده دارید که میوه ها و نعمتهاى بهشتى کم نمى شود و هر چه از آنها مصرف شود ، باز به حال خود باقى و هرگز کاهش پیدا نمى کنند ؟ آیا نمونهء روشنى از  مشهودات این جهان ، مى توان براى این موضوع ذکر کرد ؟ آرى ، نمونه روشن آن در عالم محسوسات آتش است ، شما اگر از شعله چراغى ، دهها چراغ را روشن کنید ، شعلهء چراغ اول به جاى خود باقى و از آن به هیچ وجه کاسته نمى شود ! . . . اسقف هر سوال مشکلى را که بنظرش مىرسید ، همه را پرسید و جواب قانع کننده شنید و چون خود را ناتوان یافت ، به شدت ناراحت و عصبانى شد و گفت : مردم ! دانشمند والامقامى را که به مراتب ، اطلاعات و معلومات مذهبى او از من بیشتر است ، به اینجا آورده اید که مرا رسوا سازید تا مسلمانان بدانند پیشوایان آنها از ما برتر و داناترند ؟ به خدا سوگند دیگر با شما سخن نخواهم گفت و اگر تا سال دیگر زنده ماندم ، مرا در میان خود نخواهید دید . این را گفت و از جا برخاست و بیرون رفت  این جریان به سرعت در شهر دمشق پیچید و موجى از شادى و هیجان در محیط مسلمانان بوجود آورد . هشام به جاى آنکه از پیروزى افتخارآمیز علمى امام باقر ( علیه السلام ) بر بیگانگان خوشحال گردد ، بیش از پیش از نفوذ معنوى امام ( علیه السلام ) بیمناک شد و ضمن ظاهر سازى و ارسال جایزه براى آن حضرت ، پیغام داد که حتما همان روز دمشق را ترک گوید ! ، و روى خشمى که از ناحیهء پیروزى علمى امام ( علیه السلام ) به او دست داده بود ، کوشش کرد این موفقیت علمى و اجتماعى امام ( علیه السلام ) را با حربهء زنگ زده تهمت از بین ببرد و رهبر عالیقدر اسلام را متهم به گرایش به مسیحیت نماید ! لذا با کمال ناجوانمردى به برخى از فرمانداران خود ( فرماندار شهر مدین ) در سر راه آن حضرت در بازگشت به مدینه ، چنین نوشت : " محمد بن على پسر ابوتراب ، همراه فرزندش نزد من آمده بود ، وقتى آنها را به مدینه باز گرداندم ، نزد کشیشان رفتند و با گرایش به نصرانیت ! ! به مسیحیان ، تقرب جستند . ولى من به واسطهء خویشاوندى که با من دارند ، از کیفر آنان چشم پوشیدم . وقتى که این دو نفر به شهر شما رسیدند ، به مردم اعلام کنید که من از آنان بیزارم " ! !

ولى تلاشهاى مذبوحانهء هشام براى پوشاندن حقیقت ، به جائى نرسید و مردم شهر مزبور که ابتداء تحت تأثیر تبلیغات هشام ، قرار گرفته بودند ، در اثر احتجاجها و نشانه‌هاى امامت که از آن حضرت دیده شد ، به عظمت و مقام واقعى پیشواى پنجم پى بردند . و بدین ترتیب سفرى که ابتداء به اجبار و تهدید ، جهت تحقیر پى ریزى شده بود ، به یکى از سفرهاى ثمربخش و آموزندهء علمى تبدیل گشت ! خطبه در شام امام صادق ( علیه السلام ) مى فرماید : هنگامى که پدرم محمد بن على به شام تبعید شد از مردم مى شنید که به همدیگر نشان مى دهند این همان فرزند ابى تراب ! ! مى باشد امام باقر ( علیه السلام ) پشتش را به سمت جدار قبله تکیه داد و حمد و سپاس خدا را گفت و ثناى او را خواند و بر پیامبر خدا ( صلى الله علیه وآله ) درود فرستاد سپس فرمود : " اجتنبوا اهل الشقاق ، وذریة النفاق ، وحشوا النار وحصب جهنم عن البدر الزاهر ، و البحر الزاخر والشهاب الثاقب ، وشهاب المؤمنین ، والصراط المستقیم ، من قبل ان نطمس وجوها فیردها على أدبارها أو نلعنهم کما لعن اصحاب السبت ، وکان امرالله مفعولا ثم قال بعد کلام : أبصنو رسول الله ( صلى الله علیه وآله ) تستهزئون ؟ أم بیعسوب الدین تلمزون ؟ و أى سبیل بعده تسلکون ؟ وأى حزن بعده تدفعون ؟ ! هیهات ! هیهات ! برزولله بالسبق ، و فاز بالخصل ، واستوى على الغایة وأحرز على الختاب ، فأنحسرت عنه الأبصار ، و خضعت دونه الرقاب وفرع الذروة العلیا ، فکذب من رام نفسه السعى ، واعیاه الطلب ، فأنى لهم التناوش من کان بعید ؟ وقال : أقلوا علیهم لا أبا لأبیکم - من اللوم او سدوا - الذى سدوا - اولئک قوم ! إن بنوا احسنو البناء - وان عاهدوا أوفوا وان عقدوا شدوا . فأتى سید ثلمة اخى رسول الله اذ شفعوا وشقیقه اذ نسبوا وندیده اذ قتلوا وذى قرنى کنزها اذ فتحوا ، ومصلى القبلتین اذ تحرفوا والمشهود له بالأیمان إذ کفروا والمدعى نبذ عهد المشرکین اذ نکلوا ، والخلیفة على المهاد لیلة الحصار اذ جزعوا ، والمستودع الأسرار ساعة الوداع " . ملخص معانى این کلمات آنست که شما چه حقى دارید دربارهء شهاب ثاقب ایمان که على بن ابیطالب ( علیه السلام ) باشد با آنهمه سوابق درخشان مبارزاتى با آنهمه خدمات خوابیدن به جاى رسول الله ، مبارزه در بدر و حنین و احزاب و با وجود برادرى رسول الله ( صلى الله علیه وآله ) با آنهمه سوابق نمازگزارى به دو قبله و . . . جسارت نمائید تا همانند اهل کتاب و یهود گردید که پشت به اولیاى خود نمودند و خوار و ذلیل شدند . . . . سخنرانى در محفل شام صاحب سفینة البحار در بخش مربوط به امام باقر ( علیه السلام ) سخنان کوبنده آن حضرت را در محفل هشام این چنین آورده است : " هنگامى که امام باقر ( علیه السلام ) به محفل هشام در شام فرا خوانده شد امام ( علیه السلام ) وارد نشیمنگاه هشام گردید از باب ادب اسلامى سلام عمومى به تمام حاضران انجام داد بى آنکه اختصاصا به خلیفه به عنوان خلافت و امارت سلامى بگوید . و بدون کسب إذن در قسمتى نشستند این دو عمل امام ( علیه السلام ) باعث ناراحتى فوق العاده ء هشام گردید . به حدى که همانند دیگر گردنکشان شروع به کلمات ناهنجار در مورد على ( علیه السلام ) نمود که جد شما بود که شق عصاى مسلمانان نمود و در صدر اسلام آنهمه مسائل به وجود آورده . پس از توبیخ هشام ، طبق نقشهء طراحى شده اطرافیان و درباریان شروع به توبیخ و مذمت نمودند هنگامى که آنان از صحبت کردن فارغ شدند امام باقر ( علیه السلام ) به پا خاست و شروع به سخنرانى نمودند و فرمودند : " مردم ! به کجا مى روید ؟ از شما چه خواسته اند وشما چه چیزى انجام مى دهید ؟ خداوند متعال با ما اهل بیت در روز نخست شما را هدایت کرد و آخرین شما را هم با ما هدایت مى کند اگر شما امروز ملک موقتى دارید ملک ما دائمى و همیشگى است بالاتر از ملک ما ، ملک دیگرى وجود ندارد چون ما اهل عاقبت هستیم و خداوند مى فرماید : " والعاقبة للمتقین " پایان کار و نتیجه مطلوب از آن تقوى پیشگان مى باشد " . هشام که تحمل این سخنان را نداشت دستور داد امام را حبس کنند هنگامى که وارد حبس شد در حبس هم دست به افشاگرى زد تمام محبوسین دور او را گرفتند و به سخنان او گوش فرا مى دادند زندانیان به هشام اطلاع دارد که اوضاع زندان با ورود امام  متشنج گردیده است هشام دستور داد او را از زندان بیرون آوردند و با قافله حکومتى که " برید " گفته مى شد به مدینه بازگردانند و سفارش نمود که در بین راه چیزى به آ ن ان نفروشند و بین آنان و غذا و نوشیدنى فاصله ایجاد کنند امام ( علیه السلام ) و همراهان سه روز بود که دسترسى به طعام و آب نداشتند تا اینکه به شهر " مدین " رسیدند پس دروازه شهر را به روى آنان بستند یاران امام ( علیه السلام ) از گرسنگى و تشنگى شکایت سر دادند امام ( علیه السلام ) به تعدادى که مشرف بر شهر بود بالا رفتند و با صداى بلند که مردم شهر آن را مى شنیدند ندا دادند : " یا اهل المدینة الظالم اهلها انا بقیة الله ویقول الله بقیة الله خیر لکم ان کنتم مؤمنین و ما انا علیکم بحفیظ " ، " اى مردم ستمگر شهر من همان حجت و ذخیرهء خدا بر شما هستم اگر شما افراد مؤمن بوده باشید من دیگر حافظ بلاهاى آسمانى بر شما نیستم " . در جمع ساکنان مدین پیرمردى بود به سراغ مردم شهر رفت و با آنان گفتگو آغاز نمود و گفت : " مردم به خدا قسم این ندا همان دعوت شعیب نسبت به قوم و جمعیت خود بود اگر بازار و مغازه‌هاى خود را به روى این نداگر باز نکنید بالا از بالاى سر و پائین پایتان شما را فرا خواهد گرفت گفته‌هاى مرا باور کنید و دست از این عمل خود بردارید من ناصح راستین نسبت به شما هستم " . در اثر این سخنان بود که مغازه ها را گشودند و از امام و یاران او استقبال شایسته به عمل آوردند . تعلیم مناسک حج در سفینة البحار آمده است : " شیعه پیش از آنکه امام باقر ( علیه السلام ) قدم به دائرهء حیات علمى بگذارد از نظر مسائل حج در نابسامانى عجیبى به سر مى بردند به حدى که حلال و حرام مناسک را خوب نمى شناختند و گاهى از دیگران پیروى مى کردند این ابوجعفر امام محمد باقر ( علیه السلام ) بود که مناسک حج و حرام و حلال آن را تعلیم داد به حدى که آن دیگران بودند به شیعیان محتاج شدند "

امام پنجم در سال 114 هجرى در اثر مسمومیت شدید ، به شهادت رسید و در کنار قبر پاک پدرش در قبرستان بقیع ، براى همیشه آرمید . رحلت پیشواى پنجم - که یک نهضت بزرگ علمى را در جامعهء اسلامى بنیان نهاده بود و مى رفت تا به اوج شکوفائى و تکامل خود برسد - ضایعه اى بزرگ و حادثهء جبران ناپذیرى بود که موجى از تأثر واندوه عمیق را در دل ها برانگیخت . لکن خوشبختانه فرزند و جانشین گرانمایه اش حضرت صادق ( علیه السلام ) که مثل پدر ، وارث علوم رسالت و شایستهء مقام بزرگ امامت بود ، بلافاصله بر جایگاه پدر نشست و رهبرى جامعهء اسلامى را بر عهده گرفت و با کوششهاى پى گیر و خستگى ناپذیر ، نهضت فرهنگى و علمى پیشواى پنجم را به ثمر رسانید . امام باقر ( علیه السلام ) هنگامى که احساس کرد که واپسین ساعات عمر خود را سپرى مى کند ، فرزند دلبندش جعفر بن محمد را احضار نمود و وصایاى لازم را به عمل آورد و پس از تحویل مواریث امامت به او ، در مورد حمایت و سرپرستى شیعیان تأکید فرمود . حضرت صادق عرض کرد : هرگز نمى گذارم شیعیان ما به احدى نیازمند باشند . امام وصیت نمود او را در آن پیراهنى که با آن نماز مى گذارد تکفین نمایند  . امام باقر ( علیه السلام ) را در کنار آرامگاه پدر بزرگوارش على بن الحسین ( علیه السلام ) در قبرستان معروف " بقیع " دفن نمودند و آرامگاه او همانند معصومان سه گانه ى دیگر که در آن قبرستان آرمیده اند مزار و زیارتگاه شیعیان و دوستداران آن بزرگواران بود و تا ایام تسلط وهابیان داراى قبه و بارگاه و حرم بود ولى در اثر تسلط این جمعیت قشرى و کوته اندیش ، آن بارگاه و حرم را ویران ساختند و آرامگاه آنان را دلها و قلوب دوستداران و شیعیان قرار دادند که همواره و هر روز و هر ساعت و ثانیه به زیارت به دیدار و ملاقات جمال انور و کمال از مهر آنان نایل مى شوند و از فیض وجودى آنان چه در حیات و چه در ممات بهره مى جویند .

 سخن پایانى امام صادق ( علیه السلام ) فرمود : روزى که پدرم محمد بن على از دنیا رفت نزدش بودم ، به من دربارهء غسل و تکفین و داخل شدن به قبرش وصیت هائى کرد ، گفتم : پدر جان به خدا قسم از روزى که مریض شده اى تو را مانند امروز سرحال ندیده‌ام و در شما اثرى از مرگ نمى بینم ؟ ! فرمود : پسر عزیزم آیا نشنیدى که پدرم على بن الحسین مرا از پس دیوارها ندا میکرد که اى محمد بیا به طرف ما و عجله کن .

و در کافى از امام صادق ( علیه السلام ) نقل شده است که فرمود : پدرم به من فرمودند فلان مقدار از مال من براى من وقف کن تا زنان نوحه گر ده سال در " منى " براى من نوحه سرائى کنند .

و از حریز او نقل شده است : امام باقر ( علیه السلام ) هشتصد درهم براى ماتم خود وصیت کرد و آن را از سنت مى دانست زیرا که رسول خدا ( صلى الله علیه وآله ) فرموده : براى آل جعفر ، طعامى آماده کنید که آنها مشغول ماتم جعفرند .

برگزاری مراسم هیات ریحانة النبی (ص) در

حرم مطهر حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام

مناجات               مداحی                سینه زنی

قرائت زیارت عاشورا توسط برادر رضا وثوق زاده

با مداحی برادر جواد حسن زاده

مکان:حرم مطهر رضوی - صحن غدیر -رواق غدیر

زمان: هر هفته - شبهای جمعه -ساعت 23:30

از برادران و خواهران دعوت میشود در این مراسم نورانی شرکت فرمایند

السلام علیک یا ابا صالح المهدی

گر به تو افتدم نظر، چهره به چهره، رو به رو
شرح دهم غم تو را، نکته به نکته، مو به مو
از پی دیدنِ رخت، همچو صبا فتاده ام
خانه به خانه، در به در، کوچه به کوچه، کو به کو
می رود از فراق تو، خون دل از دو دیده ام
دجله به دجله، یم به یم، چشمه بچشمه، جو به جو
مهرِ تو بر دلِ حزین، بافته بر قماش آن
رشته به رشته، نخ به نخ، تار به تار، پو به پو

توصیه های حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای به مداحان

رسالت مداحان اهل بیت (علیهم السلام) در قبال شهدا .

در تهران یا قم و یا هر جای دیگر که برادران هستند ، از حضور در مجالس شهدا غفلت نکنند . من خواهش می‌کنم برادران با جستجو محافل شهدا را پیدا کنند و خودشان در آنجا حضور پیدا کنند و منتظر دعوت آنها نباشند. کما اینکه شنیدم بعضی از برادران مداح همین‌طور هستندو اصلا خودشان می‌روند مجالس شهدا را پیدا می‌کنند و در آنجا مداحی می‌کنند.  اگر این سازماندهی شده باشد ، خیلی بهتر است . جامعه‌ی مداحان کنونی در تهران ، قم ، کرج ، و هر جای دیگر که آقایان هستند اصلا سازماندهی کنند و با تقسیم شهر ، مداحان هر قسمت را موظف کنند ، یک نفر را مامور کنند و مثلا عده‌ای از مداحان روز شنبه را اختصاص به شهدا بدهند و شش روز دیگر هفته را به کارهای معمولی خودشان و دعوت‌های مردم بپردازند. بعضی‌ها یکشنبه و بعضی‌ها دوشنبه و به همین منوال تا جمعه را اختصاص به شهدا بدهند ، که مردم بدانند برای شهید ، می‌توانند در هروز مجلس یادبودی بگیرند. خدا شاهد است که اگر من مداح و منبری بودم و وقت داشتم ، آرزو می‌کردم بروم در مجالس شهدا مداحی یا صحبت کنم و یا شعر بخوانم . منتها فرصت نمی‌کنم . لکن اگر برایم امکان داشت بدانید که نمی‌گذاشتم هیج وقتی از اوقات از حضور در مجلس شهدا فوت شود . هم تسلای آنها و هم بزرگداشت شهادت آنها بسیار عزیز و محترم است . امروز اینها علی اکبرها هستند . اینها هستند که امروز به ندای هل من ناصر سید‌الشهداء (ع) پاسخ گفتند و دارند فداکاری‌ می‌کنند . ما در طول تاریخ هیچ کس را نمی‌توانیم با شهدای کربلا مقایسه کنیم . آنها مقام و موقعیت دیگری دارند . اما آنها را می‌توان با شهدای زمان پیغمبر (ص) مقایسه کرد . واقعا بعض از شهدای امروز ما از شهدای زمان پیامبر (ص) بالاترند و بعضی‌شان هم با آنها برابرند . حنظله غسیل الملائکه و بقیه‌ی شهدا که در دوران‌های مختلف بودند ، در زمان ما هزاران نظیر دارند ، به هر حال خانواده‌های شهدا خیلی ارزش دارند . (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با جامعه مداحان اهل‌بیت – 30  / 11 / 1365 )

اصل محتوا در مداحی اهل‌بیت

یکی از چیز‌هایی که باید در اشعار مداحان باشد مفاهیم بلند اسلامی در باب توحید مثلا یا در باب نبوت است . و بهترین اشعار قدما رد بابا توحید و نبوت همین مدایجی است که شعرای بزرگ ما در مقدمه‌ی دیوان‌ها و مثنوی‌هایشان گفته‌اند . انسان حقیقتا با مضامین قوی و رشنگر این اشعار ، پیغمر (ص) یا امام (ع) یا فاطمه‌زهرا سلام الله علیها را می‌شناسد . البته آن طور که باید ، نمی‌شود شناخت و ما نمی‌توانیم آن بزرگواران را درست بشناسیم لکن در آن حدی که ممکن است می‌توان آنها را شناخت . مثلا راجع به امیر المؤمنین علیه السلام ، هم عدل او ، هم ضعیف پروری او ، هم دشمن ستیزی او ، و هم جهاد او را می توانیم بشناسیم .

ما قوتی پانزده سال – بیست سال پیش این حرفها را می‌زدیم ، خیلی‌ها می‌شنیدند ،  اما نمی‌فهمیدند ما چه می‌گوییم ، می‌گفتیم آقا فقط نپردازید به خط و خال خیالی چهره‌ی ائمه علیهم السلام . در تعریف زلف امام (ع) ، یا ابروی امام (ع) و یا چشم امام (ع) ، شعرهایی می‌خواندند ، حال اینکه اینها تعریف نیست . حالا اگر امیر المؤمنین علیه السلام ابرویش کمانی باشد یا کمانی نباشد ، در شخصیت او چه اثری می‌گذراد ؟ زلف او افشان باشد یا نباشد ، مگر چه اثری می‌گذارد که بیاییم در قصیده‌ای راجع به امیرالمؤمنین علیه السلام از زلف آن حضرت بگوئیم ؟ آن وقت می‌گفتند و می‌خواندند لکن اکنون به نظرم کم شده و ان‌شاءالله این چیزها حالا نباشد . وقتی می‌گفتیم آقا این‌ها را چرا می‌گویید تعجب می‌کردند و می‌گفتند که پس چه بگوییم ؟ آن روز وقتی می‌گفتیم آقا از مسائل زندگی علی بگویید ، از برجستگی‌های عملی او بگویید ، برایشان روشن نبود . اما  امروز برای همه ، زندگی امیرالمؤمنین علیه السلام روشن است . زهد او در زمان حکومت ، چیز کمی نیست که یک نفری حاکم باشد و تمام ازمه‌ی قدرت در کف اقتدار او باشد ، بیت المال دست او باشد ، قدرت دست او باشد ، شمشیر دست او باشد ، نفوذ کلمه دست او باشد ، اما زندگی شخصیش آنچنان باشد که خود او با یاران نزدیکش بگوید شما نمی‌توانید مثل من زندگی کنید . آن قدر سخت است که به عثمان بن حنیف می‌گوید : « الا و  انکم  لا تقدرون علی ذلک » نهج البلاغة‌. نامه 45

آن وقت غذایش به‌ گونه ای باشد که راوی از اصحاب امیر المؤمنین علیه السلام به قنبر خادم آن حضرت بگوید : چرا این غذا را به به این پیرمرد می‌دهی ؟ علی (ع) پیرمر شده ، چرا این نان جوین سخت خشک را به مرد شصت ساله‌ای می‌دهی ؟ قنبر در جواب گفت که این کار را من نمی‌کنم ، بلکه خود او ا ین نان را داخل کیسه‌ای می‌گذارد و کیسه‌ را می‌بندد ، گاهی هم مهر می‌کند که کسی باز نکند نان را با روغن مخلوط کند .

« الا و ان امامکم قد اکتفی من دنیاه بطمریه و من طعمه بقرصیه » : بدان که پیشوای شما بسنده کرده است از دنیای خود به دو جامه‌ی فرسوده و دو قرصه‌ی نان را خوردنی خویش نموده ، بدانید که شما چنین نتوانید کرد . نهج البلاغة‌. نامه 45 ، این بعد از زندگی حضرت را بیان کنید تا مقایسه بشود بین امیر المؤمنین و خصوم امیر المؤمنین علیه السلام در تاریخ و امروز .

آن کسانی که امروز در دنیا داعیه حمایت از مظلومان و مستضعفان و ملت‌‌ها و آزادی و حقوق بشر دارند ، چگونه زندگی می‌کنند ؟ آیا در جوامع آنها فقیر و مستمند نیست ؟ آیا سر گرسنه‌ای بر بالین نهاده نیست ؟ ا مروز شما این چیز‌ها را خودتان می‌توانید خوب تصور کنید و بعد برای دیگران به تصویر در آورید .

جهاد امیر المؤمنین علیه السلام ، که از همان اول از دوران کودکی ، از 11 سالگی یا 12 سالگی و تا آخر عمر با دشمنان خدا مشغول مبارزه بود و در این راه جان داد خیلی چیز مهمّی است . این را یک شاعر بسیار خوب می‌تواند بیان کند و یک گوینده به خوبی می‌تواند در  ذهن مردم و تا اعماق دل و جانشان نفوذ دهد . این پیوند عاطفی خودتان با ائمه علیهم السلام و مسائل اخلاقی را حفظ کنید (مقام معظم رهبری – 28 / 10 / 68 )

از لحاظ مضمون باید سه رکن در مدح و شعر خواننده و مداح وجودذ داشته باشد . من از آقایان مداحان محترم خواهش دارم در رکن اول همچون روش سابق و معمول مداحان ، ابتدا غزل و یا ققصیده‌ای را برگزینند کهدر آن از اخلاق انسانی ذکری شده باشد ، آن هم با روش مناسب و صدای خوب شما ، تا مردمی که گوش می‌دهند کاملا تحت تاثیر قرار بگیرند . در رکن دوم معارف اسلامی را از  توحید و از انقلاب و از مسائل انقلاب و مسائل مربوط به زندگی  ائمه ، از ابعاد مبارزه و ابعاد انقلابی مطرح کنند. و در رکن سوم هم که ذکر مصیبت است باید البته با بعد انقلابی مطرح بشود . حتما باید مصیبت ذکر بشود . گاهی در بعضی از روضه‌خوانی‌ها مصیبت اصلا ذکر نمی‌شود . مصیبت ، یعنی آن واقعه‌ای که اتفاق افتاده باید تشریح بشود . (مقام معظم رهبری – 30  / 11 / 65) .

جامعه مداح باید از زبان خوب ، شعر عالی  و محکم و گویا و محتوای خوب ، شعر اخلاقی ، تاریخی و اعتقادی ، شعر مربوط به توحید و نبوت و ولایت – که درباره‌ی همه اینها شعر هست – بهره بگیرد . در زبان فارسی از شعرای  قدیم گرفته تا شعرای امروز ، آن قدر شعر خوب و حکمت آمیز وجود دارد که اگر کسی بخواهد ده سال تکراری نخواند می‌تواند در تمام موضوعات شعر‌های خوب و حکمت آمیز اعم از اعتقادی و اخلاقی و مصیبت و مدح و مسائل اجتماعی و مسائل انقلاب و امثال اینها را بیرون بیاورد . ( مقام معظم رهبری-17 / 10 / 1369 )

نکته دیگر انتخاب شعر یا مضمون و آهنگ است . آقایان باید شعر‌های خوب را انتخاب کنند. {...} گاهی دیده می‌شود برای مردمی که سراپا گوش هستند ، شعر را از نظر آهنگ خیلی زیبا می‌خوانند اما از نظر مضمون خیلی  ضعیف و پیش پا افتاده است .، مردم را تحت تاثیر هم قرار می‌دهد . اما این کافی نیست . شما اگر شعر قوی خوش مضمون ، صحیح و محکم و متقن را که مضمون خوبی داشته باشد بخوانید . سطح فکر مردم را بالا می‌برید .

در کار مداحی حتما باید سه رکن رعایت شود . یکی مسائل اخلاقی  است که حالا دارد فراموش می‌شود . من وقتی دیوان صائب را با تجدید چاپ خوب دربافت کردم – با اینکه دیوان صائب را سالها پیش مکرر نگاه کرده بودم – دیدم چقدر غزل اخلاقی بسیار جالب در این دیوان هست که باب شماست . این چیز خیلی مهمی است و هیچ شاعری بهتر از این نگفته است . بنده قرص و محکم عرض می کنم که بهتر از آنچه من در دیوان صائب دیدم – البته از مجموع آنچه که شعرای سبک هندی گفتند – هیچ کس نگفته است .

مطللب دیگر راجع به تصویر دنیا از نظر انسان است . آن دید ظریف و موشکاف به سبک شعر صائب خیلی قیمت دارد و شما وقتی یک بیت از آن را بخوانید دلها را منقلب می‌کنید . مثل :

از رباط تن چو بگذشتی دگر معموره نیست  ... این سفری که در دنیا سیر می‌کنیم ، آخرین رباط ما است ، آخرین کاروانسرای ما است .

از رباط تن چو بگذشتی دگر معموره نیست

زاد راهی برنمی‌داری از این منزل چرا ؟

شما ببینید چطور  این شعر انسان را منقلب می‌کند و هزاران بیت از این قبیل هست .

قسمت دیگر معارف اسلامی‌است  که امروز با معارف انقلابی که ما به آن سیاست می‌گوییم انطباق پیدا می‌کند . هیچ شعری نباید از این مطالب خالی باشد ! این‌ها معارف اسلامی است . این « هیهات منا الذلة »  را که امروز به زبان مردم  افتاده است و در زمان طاغوت کمتر بر زبانی جاری می‌شد ، فراموش نکنید . آن موقع چون واقعا همه ذلیل بودیم هیهات نداشت . ذلیل اجانب و استکبار ، ذلیل دربار ، ذلیل دولت ، ذلیل سائاک ، ذلیل پلیس ، نقش خودمان همه ذلت بود ، همه زور می‌گفتند ، خودمان هم به خودمان زور می‌گفتیم و لذا این جمله بر زبان جاری‌ نمی‌شد . اگر هم کسی می‌گفت خیلی جدی نبود ، گاهی از اوقات که از زبان مرحوم مدرس یا آیت الله کاشاهنی و شخصیت‌هایی از این فبیل یک کلمه‌ای نقلا می‌کردند که مثلا مرحوم مدرس به رضاخان فلان گفت یا مرحوم کاشانی بهمان گفت ، چقدر برای ما بزرگ می‌آمد و تعجب می‌کریدم !‌ که اینها جرأت داشتند ، عزت را در عمل‌شان تجسم دادند که این کلمه را گفتند و ذلت را قبول نکردند. شما حالا نگاه کنید ، جامعه ما یک زبان و یک صدا در مقابل همه استکبار عالم این سربلندی و عزت را نشان می‌دهد و این « هیهات منا الذلة  » را در عمل نشان می‌دهد . (معظم رهبری - 17 / 10 / 1369) .

اصل پیام در مداحی اهل بیت علیهم السلام

شما برادران عزیز باید پیامی را که آن پیام همیشه به مداحان اهل‌بیت (ع) ارزش می‌داده همواره حفظ کنید . و آن پیام ، پیام حفظ دین حق الهی در سایه ولایت اهل‌بیت (ع) و مبارزه با دشمنان اهل بیت (ع) و مبارزه با دشمنان حق و تمامی طواغیت و عصیانگرانی است که در مقابل حف قرار دارند . این پیام باید حفظ شود (معظم رهبری – 30 / 11 / 1365 )‌.

کسانی در دشوارترین دوران‌های تاریخ اسلام ، پرچمی را بر دوش گرفتند که هر کس آن پرچم را که پرچم ولایت  حقیقی اسلام و پرچم آن حقی است که قرآن ناطق است ، بر دوش می‌گرفت ، باید شدیدترین شکنجه‌ها را تحمل می‌کرد . مساله این بو د که مثل کمیت‌ها و فرزدق‌ها و سید حمیری‌ها و دعبل‌ها و از ان قبیل کم نبودند و فقط این نبود که شعری را بر اساس عقیده‌شان بگویند و برای چند نفر بخوانند ، بلکه مساله این بود که شهر آنها حامل یک پیام و حامل یک رسالت بود و چیزی را می‌خواست به مردم تعلیم بدهد ، علت اینکه کمیت تحت تعقیب قرار می‌گرفت ، و دعبل می‌گفت که من 50 پنجاه سال است که دار خود را بر دوش می‌کشم ، همین پیام شعر آنها بود. (معظم رهبری – 22 / 12 / 1363)‌

من انتظار دارم برادر پیام را هیچ وقت فراموش نکنند ، شما که الحمدالله برگزیدگان هستید در سارسر کشور بایستی به مداحان و همه کسانی که در این رشته و در این میدان وارد هستند این مطلب را توصیه کنید و به صورت قطعی درآورید . (معظم رهبری – 22  / 12 / 1363)

در شعری که می‌خوانید حتما پیام را رعایت کنید (معظم رهبری – 22  / 12 / 1363)

اولین چیزی که باید مورد توجه قرار گیرد ، پیام است و پیام باید هم در مصیبت ، هم در مدح و هم در اخلاقیات وجود داشته باشد . (معظم رهبری – 22  / 12 / 1363) .

این به عهده‌ی شما است که همچنان استوار و قوی ، اشعاری را که از لحاظ زبان و معیارهای شعری در سطح بالا و در عین حال حامل پیام انقلاب باشد بسرایید و برای مردم بخوانید و مجالس شادی و  عزای اسلامی را با مدایح خود و باذکر پیامی که همه پیامبران (ص) و اولیا و اوصیاء داشتند و مادحان آنها هم باید داشته باشند ، مزین کنید ، یعنی پیام دفاع از حق و مبارزه با باطل که امروز دنیا را فرا گرفته است (معظم رهبری – 22  / 12 / 1363)‌.

یکی از شعرای معروف دوران بنی امیه و بنی عباس بنام (‌بَشار بن بُرد ) می‌گوید خدا رحم کرد که سید حمیری آن شعار بزرگ اهل بیت (ع) به سرودن اشعار مکتبی پرداخت ، و الا اگر قرار بود او هم مثل ما مدح و غزل بگوید و به خلفا تقرب جوید ، چیزی و جایی برای ما نمی‌ماند و این خود نشان می‌دهد که شاعر اهل بیت (ع) از لحاظ میزان شعری در پایه‌ای قرار دارد که بشار بن برود یکی از شعاری طراز  اول که آن طور که من احساس می‌کنم و می‌فهمم او در طبقه دوم و دوره دوم شعرای صدر اسلام در طبقه اول است . او را کسی مثل سعدی و حافظ فرض کنید – می‌گوید اگر قفرار بود همان شعرهایی که ما می‌گوییم و همان مضمون‌هایی که ما به کار می‌بریم و آن تقربی که ما می‌جوییم سید حمیری هم وارد این میدان ها می‌شد و حضار بود به این حرف‌ها تن دهد ، برای ما جایی و مقامی باقی نمی‌ماند و همگی به او اختصاص پیدا می‌کرد . او این طور به فضیلت و عظمت سید حمیری اعترفا می‌کند . حالا این سید حمیری چه کسی است ؟ سید حمیری کسی است که خواندن اشعارش در مجلس سه نفره ، بدان خاطر که حامل پیام است ممنوع بود . مساله این است و شما پیروان آن سلسله هستید و شچجره شما به مداحان اهل‌بیت علیهم السلام یعنی این‌ها می‌رسد . (معظم رهبری – 22  / 12 / 1363) .

بحمدالله جان مردم و وجدشان به عشق و محبت اهل بیت (ع) آمیخته است و برای شما بلبلان گلزار اهل بیت (ع) این فرصت هست که عواطف و احساسات مردم را سیراب کنید. (معظم رهبری – 22  / 12 / 1363)‌.

از مداحی باید برای پراکندن بهترین معارف اسلامی در باب اهل‌بیت (ع) استفاده کنید . این محبت که مردم دارند بایستی در خواندن شما و گفتن شما عمیق و ریشه‌دار و تند و آتیشن و برافروخته بشود . تشیع آئین محبت است ، خصوصیت محبت ، خصوصیت تشیع است . کمتر مکتبی و مسلکی و دین و آئینی و طریقه‌ای را مثل تشیع پیدا می‌کنید که این‌قدر با محبت سر و کار داشته باشد . و علت اینکه فکر تشیع تا امروز – با وجود آن همه مخالفتی که با آن شده است باقی مانده – این است که ریشه در زلال محبت دارد . تشیع دین تولی و تبری است ، آیین دوست و دشمن داشتن است ، و عاطفه در آن ،‌با فکر هماهنگ و همدوش است . اگر محبت در تشیع نبود ، این دشمنی‌های  عجیبی که تا کنون با شیعه شده باید آن را از بین می‌برد . همین محبت شما و محبت این مردم به حسین بن علی علیه السلام ضامن حیات و بقای اسلام است . و این معنای همان فرمایش امام (ره) است که می‌فرمودند عاشورا اسلام را نگه داشت. ایام فاطمیه هم همین‌طو راست ، ولات پیغمبر (ص)‌هم همینطور است . شما باید با استفاده از این هنر این محبت را در میان مردم عمق بخشید ، تر و تازه نگاه دارید و برافروخته کنید .  (معظم رهبری – 17   / 10  / 1369 ) .

بسیاری شعرا هستند که شعرشان بلند است ، اما آنچه را که در مدح فلان وزیر یا فلان کاتب یا فلان پدشاه گفته‌اند ، آب و رنگ حقیقی یک اصر هنری را ندارد . و مشخص است که عاطفه همراهش نیست . بر خلاف آنچه که همین شعرا برای اهل بیت (ع) گفته‌اند . یعنی سروده‌ی آنها برای اهل بیت عاشقانه‌ است و شعر حقیقی  این است . (معظم رهبری – 11  / 11 / 1364) .

مرگ نمی‌گوئیم حضرت فاطمه سلام الله علیها کاری کرد که سوره « هل اتی » درباره او ، شوهر و فرزندانش نازل شد ؟ ایثار نسبت به فقرا ، کمک به محرومان به قیمت گرسنگی کشیدن خود ، « و یؤثرون علی أنفسهم و لو کان بهم خصاصة » ما هم باید همین کارها را بکنیم . این نمی‌شود که ، دم از محبت فاطمه زهرا (س)‌ بزنیم ، در حالیکه آن بزرگوار بخاطر گرسنگان ، نان را از گلوی خود و عزیزانش مثل حسن و حسین (علیهم السلام) و پدر بزرگوارشان برید و به آن فقیر داد آن هم نه یک روز ، نه دو روز ، بلکه سه روز ، ولی ما که پیرو یک چنین کسی هستیم ، نه فقط نان از گلوی خود نمی‌بریم تا به فقیر بدهیم ،‌بلکه اگر بتوانیم نان را از گلوی فقرا هم می‌بریم !!!

این روایاتی که در کافی شریف و بعضی کتب دیگر در باب علامات شیعه هست ناظر به همین است که شیعه بایستی آنگونه عمل بکند . ما باید نمایانگر زندگی آنها در زندگی خودمان باشیم و لو بصورت ضعیف ، البته ما کجا و حتی از ما بزرگترها کجا و آن آستان بلند کجا ؟ معلوم است که ماحتی به محدوده‌ی دوردست زندگی آنها هم نمی‌رسیم ،  اما ما باید تشبه به آنها کنیم . اینکه ما در نقطه مقابل زندگی اهل بیت حرکت کنیم و آنوقت ادعا کنیم جزو موالیان  اهل بیت هستیم چنی چیزی ممکن نیست ؟ فرض بفرمائید کسی در زمان امام بزرگوارمان ، از دشمنان این ملت که امام دائم علیه آنها حرف می‌زد تبعیت می‌کرد ، آیا می‌توانست بگوید من تابه امام هستم ؟ آیا اگر چنین چیزی از زبان کسی صادر شد به او نمی‌خندند .

عینا همین قضیه در باب اهل بیت (علیهم اسلام) مطرح است و ما باید شایستگی خودمان را ثابت کنیم . (معظم رهبری – 22  / 12 / 1363)‌.

اصل عزت و مبارزه در مداحی اهل بیت (علیهم السلام ) .

مگر نمی‌گوییم حضرت فاطمه (س) با حال ناتوان به مسجد رفت تاحقی را احقاق کند ؟‌ما هم باید در همه حالات تلاش کنیم تا حق را احقاق کنیم ، ما هم باید از کسی نترسیم ، مگر نمی‌گوییم یک تنه در مقابل یک جامعه‌ی بزرگ زمان خود ایستاد ؟ ما هم باید همانطور که همسر بزرگوارش فرمود : « لا تستوحشوا فی طریق الهدی لقلة أهله » {نهج البلاغة – خطبه‌ی 201 : بیم مکنید در راه راست ، که شمار روندگان آن چنین اندک چراست ؟} از کم بودن عده‌مان در مقابل دنیای ظلم و استکبار نترسیم و تلاش کنیم  ( مقام معظم رهبری - 22 / 12 / 1363)

استاندار کوفه به بهانه خیلی مبتذلی دستور داد کمیت را بعد از اینکه سالیان متمادی دربدر و متواری بود دستگیر کردند و کشتند و در همان حال پسرش را خواستند که بیا جنازه‌ی پدرت را ببر . پسر دید پدرش هنوز نفس دارد و چیزی می‌گوید . گوشش را که نزدیک کرد دین می‌گوید : «اللهم آل محمّد » یعنی خدایا ، اینها برای کشتن من بهانه گرفتند اما تو می‌دانی که برای چه مرا کشتند « اللهم آل محمّد »

دعبل خزاعی نیز ده‌ها سال متواری بود ، ده‌ها سال دربدری شوخی نیست . آنهایی که در رژیم ستم‌شاهی و در زیر بار آن سختی‌ها چند صباح متواری بوده‌اند می‌دانند ده‌ها سال دربدری یعنی چه . دهها سال تبعید و ده‌ها سال یک شب را تا به صبح با اطمینان به سر نبردن خیلی سخت است . هیچ خلیفه‌ای در زمان دعبل نیامد ، مگر اینکه دعبل داغ باطله‌ای از شعر خود بر پیشانی ان خلیفه کوبید . که تا به امروز هم آن داغ‌باطله باقی است . هارون ، امین ، ابراهیم بن مهدی آن خلیفه چند ماهه‌ی بین امین و مأمون و بعد هم معتصم ، همه اینها را دعبل مثل یک کوه استوار از سر گذراند و برای هر کدمشان بر یک کتیبه‌ی پاک نشدنی و محو نشدنی در تاریخ ، یک نقش زشتی کشید که از ده‌ها سخنرانی برتر بود . البته او را رها نکردند و عوامل جنایتکارشان را فرستادند و او را ترور کردند . (مقام معظم رهبری – 22  / 12 / 1363)

یکی از شعرای معروف عرب بنام کُثیّر عَزّة از مخلصین و دوستداران ائمه (ع) و جزء کسانی بوده است که حاضر نبودند در راه دینحق از جان و از آسایش خود سرمایه گذاری کنند و لذا با این و آن هم سر و سری داشتند ، لکن  امام (ع) این را قبول نمی‌کند .

امام باقر (ع) به کثیر عزة رو کردند و گفتند : «أمتدحت عبدالملک ؟ : تو عبد الملک را هم مدح کردی ؟ »

کثیر بنا کرد عذرخواهی کردن که من این طور به او نگفتم بلکه این چنین گفتم ، که خیلی ارزش ندارد .

حضرت تبسمی کردند و بعد به کمیت رو کردند ، گویا می‌خواستند به کمیت بگویند حالا تو جوابش بده .

کمیت بلند شد و آن قصاید هاشمیات را شروع کرد به خواندن .

مادح اهل بیت (ع) باید پیام اهل بیت (ع) را هم داشته باشد و پیام اهل بیت (علیهم السلام) مبارزه است (مقام معظم رهبری – 22  / 12 / 1363)

توطئه شیطانی

باز هم توطئه شیطانی دیگر...

شرکت FLY FEET کفشی تولید کرده است
که در کف آن کلمات مقدس
(الله - محمد - اسلام)
حک شده است
این کفش هم اکنون در فروشگاه های کفش
به فروش می رسد

لطفا جهت اطلاع عموم این مطلب را برای دیگران ارسال نمایید

اعمال ماه ذیحجه

امام صادق(علیه السلام) مى فرماید: پدرم حضرت امام باقر(علیه السلام) به من فرمود: پسرم! در دهه نخست از ماه ذى الحجّه، هر شب میان نماز مغرب و عشا این دو رکعت نماز را ترک مکن:

در هر رکعت سوره حمد و سوره قل هو الله را مى خوانى، پس از آن این آیه (آیه ۱۴۲ سوره اعراف) را مى خوانى:

وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثینَ لَیْلَةً، وَ أَتْمَمْناها بَعَشْر، فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ

و ما با موسى سى شب وعده گذاشتیم سپس آن را با ده شب دیگر تکمیل نمودیم به این ترتیب میعاد پروردگارش (با او)

أَرْبَعینَ لَیْلَةً، وَ قالَ مُوسى لاَِخیهِ هارُونَ اخْلُفْنى فى قَوْمى، وَ أَصْلِـحْ

چهل شب تمام شد و موسى به برادرش هارون گفت: جانشین من در میان قومم باش و (آنها را) اصلاح کن

وَلا تَتَّبِعْ سَبیـلَ الْمُفْسِـدینَ.

و از روش مفسدان پیروى منما.

اگر چنین کنى، در ثواب حاجیان، و اعمال حجّ آنها شریک مى شوى.(۱)

۲ـ روزه گرفتن در نُه روز اوّل. در روایتى از امام موسى کاظم(علیه السلام) نقل شده است که هر کس نُه روز اوّل ذى الحجّه را روزه بدارد، خداوند ثواب روزه تمام عمر را براى او مى نویسد.(۲)

۳ـ ابوحمزه ثمالى از امام صادق(علیه السلام) نقل کرده است که آن حضرت، از روز اوّل تا عصر روز عرفه، پس از نماز صبح و قبل از نماز مغرب این دعا را مى خواند:

اَللّـهُمَّ هذِهِ الاَْیّامُ الَّتى فَضَّلْتَها عَلَى الاَْیّامِ وَشَرَّفْتَها، وَ قَدْ بَلَّغْتَنیها بِمَنِّکَ

خدایا این روزهایى است که برترى و شرافتش دادى بر سایر روزها و به لطف و

وَرَحْمَتِکَ، فَاَنْزِلْ عَلَیْنا مِنْ بَرَکاتِکَ، وَاَوْسِعْ عَلَیْنا فیها مِنْ نَعْمآئِکَ،

رحمتت مرا بدانها رساندى پس برکات خودت را بر ما فرو بار و از نعمتهاى خود در این روزها بر ما وسعت ده

اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَاَنْ تَهْدِیَنا فیها

خدایا من از تو خواهم که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد و نیز خواهم که ما را دراین روزها به

لِسَبیلِ الْهُدى، وَالْعَفافِ وَالْغِنى، وَالْعَمَلِ فیها بِما تُحِبُّ وَتَرْضى، اَللّهُمَّ

راه هدایت و پاکدامنى و بى نیازى راهنمایى فرمایى و موفقمان دارى به انجام آنچه دوست دارى و موجب خشنودى تواست خدایا

اِنّى اَسْئَلُکَ یا مَوْضِعَ کُلِّ شَکْوى، وَیا سامِعَ کُلِّ نَجْوى، وَیا شاهِدَ کُلِّ

از تو خواهم اى جایگاه هر شکایت و اى شنواى هر سخن سِرّى و راز و اى حاضر در هر

مَلاَ، وَیا عالِمَ کُلِّ خَفِیَّة، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ اَنْ تَکْشِفَ

جمع و اى داناى هر نهان که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد و بگشایى

عَنّا فیهَا الْبَلاءَ، وَ تَسْتَجیبَ لَنا فیهَا الدُّعآءَ، وَ تُقَوِّیَنا فیها وَ تُعینَنا،

در این روزها از ما بلا و گرفتارى را و مستجاب گردانى در آنها دعاى ما را و نیرو دهى به ما در این روزها و کمکمان دهى

وَتُوَفِّقَنا فیها لِما تُحِبُّ رَبَّنا وَتَرْضى، وَعَلى مَا افْتَرَضْتَ عَلَیْنا مِنْ

و موفقمان دارى پروردگارا بدانچه دوست دارى و خشنود گردى و بر آنچه واجب کرده اى بر ما از اطاعت خودت

طاعَتِکَ، وَطـاعَةِ رَسُولِکَ وَاَهْلِ وِلایَتِکَ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ یا اَرْحَمَ

و اطاعت پیامبرت و اهل ولایتت خدایا از تو خواهم اى مهربانترین

الرّاحِمینَ، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَاَنْ تَهَبَ لَنا فیهَا الرِّضا،

مهربانان که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد و در این ایام خشنودى خویش را به من ببخش

اِنَّکَ سَمیعُ الدُّعآءِ، وَلا تَحْرِمْنا خَیْرَ ما تُنْزِلُ فیها مِنَ السَّمآءِ، وَطَهِّرْنا

که براستى تو شنواى دعایى و محروم مکن ما را از خیرى که در این روزها از آسمان فرو بارى و پاکمان کن

مِنَ الذُّنُوبِ یا عَلاّمَ الْغُیُوبِ، وَاَوْجِبْ لَنا فیها دارَ الْخُلُودِ، اَللّهُمَّ صَلِّ

از گناهان اى داناى بر نادیدنیها و واجب گردان در این ایّام براى ما خانه جاویدان را خدایا درود فرست

عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَلا تَتْرُکْ لَنا فیها ذَنْباً اِلاَّ غَفَرْتَهُ، وَلا هَمّاً اِلاَّ

بر محمّد و آل محمّد و هیچ گناهى براى ما باقى مگذار جز آن که بیامرزى و نه اندوهى جز

فَرَّجْتَهُ، وَلا دَیْناً اِلاَّ قَضَیْتَهُ، وَلا غائِباً اِلاَّ اَدَّیْتَهُ، وَلا حاجَةً مِنْ حَوائِجِ

آن که بگشایى و نه بِدهى جز آن که بپردازى و نه غایبى جز آن که به ما برسانى و نه حاجتى از حاجات

الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ اِلاَّ سَهَّلْتَها وَیَسَّرْتَها، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ، اَللّـهُمَّ یا

دنیا و آخرت جز آن که آسان و هموارش گردانى که براستى تو بر هر چیز توانایى خدایا اى

عالِمَ الْخَفِیّاتِ، یا راحِمَ الْعَبَراتِ، یا مُجیبَ الدَّعَواتِ، یا رَبَّ الاَْرَضینَ

داناى اسرار پنهان اى رحم کننده بر اشک دیدگان اى اجابت کننده دعاها اى پروردگار زمینها

وَالسَّمواتِ، یا مَنْ لا تَتَشابَهُ عَلَیْهِ الاَْصْواتُ، صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ

و آسمانها اى که صداها(ى بیشمار) بر او اشتباه نشود درود فرست بر محمّد و آل

مُحَمَّد، وَاجْعَلْنا فیها مِنْ عُتَقآئِکَ وَطُلَقآئِکَ مِنَ النّارِ، وَالْفائِزینَ بِجَنَّتِکَ،

محمّد و قرار ده ما را در این روزها ازآزادشدگان و رهایى یافتگان از آتش و نائل شوندگان به بهشتت

وَالنّاجینَ بِرَحْمَتِکَ، یااَرْحَمَ الرّاحِمینَ، وَصَلَّى اللهُ عَلى سَیِّدِنا مُحَمَّد

و نجات یافتگان بوسیله رحمتت اى مهربانترین مهربانان و درود خدا بر آقاى ما محمّد و

وَآلِهِ اَجْمَعینَ، وَسَلَّمَ عَلَیْهِمْ تَسْلیماً.(۳)

آلش همگى و سلام بر همه آنان باد.

۴ـ آن پنج دعایى را بخواند که به فرموده امام باقر(علیه السلام) خداوند آن را بوسیله جبرئیل براى حضرت عیسى(علیه السلام) هدیه فرستاد، تا در ایّام این دهه، آنها را بخواند. آن پنج دعا چنین است:

(۱) اَشْهَدُ اَنْ لااِلهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، بِیَدِهِ

(۱) گواهى دهم که معبودى جز خداى یگانه نیست که شریک ندارد از آن اوست فرمانروایى و خاص اوست ستایش هر چه خیر است

الْخَیْرُ، وَهُوَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ. (۲) اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا

بدست اوست و او بر هر چیز تواناست (۲) گواهى دهم که معبودى جز خداى یگانه نیست که

شَریکَ لَهُ، اَحَداً صَمَداً، لَمْ یَتَّخِذْ صاحِبَةً وَلا وَلَداً. (۳) اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ

شریک ندارد یگانه بى نیازى که همسر و فرزندى براى خود نگیرد (۳) گواهى دهم که معبودى

اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، اَحَداً صَمَداً، لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ

جز خداى یگانه نیست که شریک ندارد یگانه بى نیازى که نزاید و نه زاییده شده و نیست برایش

کُفُواً اَحَدٌ. (۴) اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ

همتایى هیچ کس (۴) گواهى دهم که معبودى جز خداى یگانه نیست که شریکى ندارد از آن اوست فرمانروایى و خاص اوست

الْحَمْدُ، یُحْیى وَیُمیتُ، وَهُوَ حَىٌّ لا یَمُوتُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ، وَهُوَ عَلى کُلِّ

ستایش زنده کند و بمیراند و اوست زنده اى که نمیرد خیر بدست اوست و او بر هر

شَىْء قَدیرٌ. (۵) حَسْبِىَ اللهُ وَکَفى، سَمِعَ اللهُ لِمَنْ دَعا، لَیْسَ وَرآءَ اللهِ

چیز تواناست (۵) بس است مرا خدا و کافى است بشنود خدا صداى هر کس که دعا کند وراى خدا

مُنْتَهى،اَشْهَدُللهِِ بِما دَعا،وَاَنَّهُ بَرىءٌ مِمَّنْ تَبَرَّءَ، وَاَنَّ لِلّهِ الاْخِرَةَ وَالاُْولى.(۴)

انتهایى نیست گواهى دهم براى خدا بدانچه خوانده است و این که بیزار است از هر که از او بیزارى جسته و براى خداست آخرت و دنیا.

سپس حضرت عیسى(علیه السلام) پاداش فراوانى را براى صد مرتبه خواندنِ این پنج دعا ذکر فرمود.(۵) مرحوم «علاّمه مجلسى» گفته است: اگر کسى هر روز هر یک از این پنج دعا را ده مرتبه بخواند (که در مدّت ده روز هر کدام را صد مرتبه خوانده است) به روایت عمل کرده است. البتّه اگر هر روز هر دعایى را صد مرتبه بخواند بهتر است.(۶)

۵ـ در هر روز از این دهه، این تهلیلات [لا اله إلاّ اللّه ها] را که از امیر مؤمنان(علیه السلام) نقل شده است بخواند و اگر روزى ده مرتبه بخواند بهتر است:

لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الّلَیالى وَالدُّهُورِ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ اَمْواجِ الْبُحُورِ، لا

معبودى جز خدا نیست به شماره شبها و روزگاران معبودى جز خدا نیست به شماره موجهاى دریاها

اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَرَحْمَتُهُ خَیْرٌ مِمّا یَجْمَعُونَ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الشَّوْکِ

معبودى جز خدا نیست و رحمت او بهتر است از آنچه مردم جمع کنند معبودى جز خدا نیست به شماره هر خار و

وَالشَّجَرِ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الشَّعْرِ وَالْوَبَرِ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الْحَجَرِ

هر درخت معبودى جز خدا نیست به شماره هر مُو و کُرک معبودى جز خدا نیست به شماره هر سنگ

وَالْمَدَرِ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ لَمْحِ الْعُیُونِ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ فِى اللَّیْلِ اِذا

و کلوخ معبودى جز خدا نیست به شماره بهم خوردن چشمها معبودى جز خدا نیست در شب چون

عَسْعَسَ، وَالصُّبْحِ اِذا تَنَفَّسَ، لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الرِّیاحِ فِى الْبَرارى

تاریک شود و در صبح چون بدمد معبودى نیست جز خدا به شماره بادها در صحراها

وَالصُّخُـورِ، لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ مِـنَ الْیَـوْمِ اِلـى یَـوْمِ یُنْفَخُ فِى الصُّورِ.(۷)

و کوهها معبودى جز خدا نیست از امروز تا روز نفخ

………………………………………….

۱٫ اقبال، صفحه ۳۱۷٫

۲٫ زاد المعاد، صفحه ۲۴۰٫

۳٫ مصباح المتهجّد، صفحه ۶۷۲ و اقبال، صفحه ۳۲۲ (با اندکى تفاوت).

۴٫ ممکن است این دعا به زبان عربى بر حضرت مسیح(علیه السلام) نازل شده باشد و نیز ممکن است حضرت امام باقر(علیه السلام) آن را به عربى تبدیل کرده باشد.

۵٫ اقبال، صفحه ۳۲۳٫

۶٫ زادالمعاد، صفحه ۲۴۵٫

۷٫ اقبال، صفحه ۳۲۴٫

السلام علیکم یا اهل بیت النبوه

برگزاری مراسم هیات ریحانة النبی (ص) در

حرم مطهر حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام

مناجات               مداحی                سینه زنی

با مداحی برادر جواد حسن زاده

مکان:حرم مطهر رضوی - صحن غدیر -رواق غدیر

زمان: هر هفته - شبهای جمعه -ساعت 23:30

از برادران و خواهران دعوت میشود در این مراسم نورانی شرکت فرمایند